Akademik Veri Yönetim Sistemi
VII. INTERNATIONAL ANKARA MULTIDISCIPLINARY STUDIES CONGRESS, Ankara, Türkiye, 5 - 06 Mart 2024, ss.279-287
Endüstri 4.0 teriminin tarihçesini kısaca açıklayacak olursak; su ve buhar gücü kullanımıyla 18. yy. sonlarına doğru sistemlerin mekanik enerji ile çalışması Endüstri 1.0, elektriğin üretimde kullanımı ve bununla birlikte 20. yy.’ ın ilk yıllarında seri üretime geçiş Endüstri 2.0, elektrik, bilgi teknolojileri ve otomasyonun üretime entegrasyonu Endüstri 3.0 dönemi olarak adlandırılırken çağımız teknolojisinin sağladığı tam otonom sistemlerin (akıllı robotlar, yapay zeka, sanal gerçeklik, sürücüsüz araçlar vb.) üretime dahil olması ise Endüstri 4.0 olarak adlandırılmaktadır. Esasen, Endüstri 4.0, akıllı işleme sistemine ulaşmak için ara bağlantıyı (örneğin sensörler, cihazlar, makineler ve insanlar) ve üst düzey otomasyonu artırmayı amaçlayan bir sistemdir. Gıda sektöründe ise Endüstri 4.0, yapay zeka (AI), büyük veri (BD), nesnelerin interneti (IoT), 3D baskı, blok zincir, akıllı sensörler, robotik uygulamalar, bulut bilişim gibi dijital yenilikleri ve diğer ileri teknolojileri kapsamaktadır. Gıda endüstrisinde, bu teknolojilerin uygulanması gıda kalitesi, güvenliği, izlenebilirliği ve sürdürülebilirliği bakımından birçok avantaj sağlamaktadır. Bu kapsamda mevcut modern dijital çağda gıda kalitesini ve güvenliğini iyileştirmek, gıda işleme maliyetlerini ve süresini azaltmak, enerji ve kaynaklardan tasarruf etmek ve gıda kaybını ve gıda israfını azaltmak için Endüstri 4.0 teknolojilerinden yararlanılmaktadır. Endüstri 4.0 ilkeleriyle tamamen uyumlu yenilikçi gıda işleme teknolojileri olumlu sonuçları (enerji verimliliği, zaman ve kaynak tasarrufu gibi) dikkate alındığında gıda endüstrisinde giderek daha fazla benimsenmektedir. Bununla birlikte, bu teknolojilerin gıda endüstrisinde benimsenmesinin dijital altyapı eksikliği, teknik beceriler ve yeni teknolojilerin uygulanması için yüksek yatırım ihtiyacı yanı sıra verilerle ilgili gizlilik ve güvenlik sorunları gibi birtakım zorluklar nedeniyle hala erken bir aşamada olduğunu belirten araştırmalar mevcuttur. Bu nedenle, daha güvenli ve sürdürülebilir gıda geleceği oluşturabilmek için dijitalleşme hakkında daha fazla çalışma/araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır.