Osmanlı Minyatürü Açısından Çaldıran Savaşı


Mohammadzadeh M.

I. Uluslararası İran Çalışmaları Kongresİ, İstanbul, Türkiye, 15 - 18 Haziran 2023, ss.41, (Özet Bildiri)

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: İstanbul
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.41
  • Atatürk Üniversitesi Adresli: Hayır

Özet


Çeldaran savaşı hiç şüphesiz Osmanlı ile İran arasında yaşanan en önemli tarihi olaylardan biridir. İran
ile Osmanlı Devleti arasındaki en büyük askeri çatışma olarak ünlenen bu olayın farklı boyutları
incelendiğinde, meselenin sadece askeri bir çatışma olmadığı, bu çatışmada ciddi dini ve kültürel
boyutların olduğu görülmektedir. Bu tarihi olayın incelenmesi için önemli ve güvenilir kaynaklardan biri
de Osmanlı minyatürleri çerçevesinde incelenen resimli Osmanlı yazmalarında kalan resimli belgelerdir.
Osmanlı medeniyetinde minyatürün, İslam dönemi İran medeniyetinden farklı olarak belgesel bir
yaklaşıma sahip olduğu düşünülürse, bu eserlerin kullanılması tarihin ve tarihi olayların yeniden
okunması ve yeniden inşası için oldukça faydalı olacaktır. Bu makale, Osmanlı resminin klasik
döneminden, yani 16. ve 17. yüzyıllardan kalan resimli belgeleri tespit, tahlil ve bunları inceleyerek
dönemin ressamlarının bu büyük savaşa bakışını incelemeyi amaçlamaktadır. Betimleyici ve analitik bir
şekilde üzerinde çalışılan bu makalenin örneklem gurubu, Taj al-Tawarikh'in resimli versiyonunda
bulunan resimler olacaktır. Yavuz Sultan Selim döneminde yazılmağa başlanan bu eserin en az üç
resimli nüshası Türkiye (Topkapı Sarayı Müzesi, İstanbul Üniversitesi kütüphanesi) ve Fransada (Fransa
Millî Kütüphanesi) tespit edilmiştir. Bu resimli kitaplarda yapılan resimlerin bir kısmı türünün tek örneği
olup, benzerlerine Osmanlı ve İran resimlerinde hiç rastlanmamıştır.