Osmanlı Ordusunda Merkezi Bir Reform Meclisi Kurma Girişimi Meclis-i Tanzimat-ı Askeriye

Creative Commons License

Taşkesenlioğlu M. Y.

Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, sa.64, ss.197-206, 2020 (Hakemli Dergi)

Özet

Sultan Abdülmecid ve Sultan Abdülaziz dönemlerinde Osmanlı merkez teşkilâtında ortaya çıkan birçok kurum, Padişah veya Sarayın danışma görevini, Bâbıâli'nin iş yükünün ise kurumlara dağıtılması işlevini üstlenmekteydi. Meclis-i Vâlâ, Dâr-ı Şûrâ-yı Bâbıâlî, Dâr-ı Şûrâ-yı Askerî ve Meclis-i Vükelâ gibi yüksek dereceli kurumların yanı sıra alt komisyon şeklinde çalışan birçok meclis bu dönemde görev yapmıştı. Bilhassa merkezi idare yapılanmasının zaman zaman yetki karmaşasına neden olduğu, bu yüzden meclis türündeki oluşumların bir kısmının akamete uğradığı görülmektedir. Fakat Osmanlı ordusunun düzenlenmesi için Sultan II. Mahmud döneminde kurulan Dâr-ı Şûrâ-yı Askerî, uzunca bir süre görevde kalmayı başarabilmişti. 1873 yılında ise orduda Tanzimat reformlarını gerçekleştirmek amacıyla yeni bir adım atıldı ve Meclis-i Tanzîmât-ı Askeriye adıyla bir meclis kuruldu. Bu, Osmanlı ordusunda ilk kez Tanzimat kelimesinin kullanıldığı bir kurumun oluşturulması anlamına geliyordu. Fakat bu teşebbüs, birtakım sebeplerden ötürü başarısızlığa uğramaktan kurtulamamıştır. Çalışmamızın amacı bu meclisin, yapısını ve başarısızlık nedenlerini irdelemektir.

Many institutions that emerged in the Ottoman headquarters during the reign of Abdülmecid and Abdülaziz undertook the advisory duty of the Sultan or the Palace, and the function of distributing the workload of Babiali to the institutions. Besides the high-grade institutions such as the Meclis-i Vâlâ, Dâr-ı Şûrâ-yı Bâbıâlî, Dâr-ı Şûrâ-yı Askerî and the Meclis-i Vükelâ, many councils working in this period served as sub-committees. Particularly the central administration structure caused a confusion in authority from time to time, thus, some of the assemblies failed. But the Dâr-ı Şûrâ-yı Askerî which was established during the reign of Mahmud II for the reform of the Ottoman army was able to remain in office for a long time. In 1873, a new step was taken to carry out the reforms in the Ottoman army and it was established a council which called the Meclis-i Tanzîmât-ı Askeriye. This meant the establishment of an institution in the Ottoman army where the word of tanzimat was used for the first time. However, this attempt failed to fail for some reason. The purpose of our study is to examine the structure of this council and the reasons for its failure.