ALİYA İZZETBEGOVİÇ’İN ÜTOPYA ANLAYIŞI


Uçan F.

11. Uluslararası Güncel Araştırmalarla Sosyal Bilimler Kongresi, Antalya, Türkiye, 28 - 30 Ekim 2019, ss.20-21

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Antalya
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.20-21
  • Atatürk Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

İnsanlık yüzyıllardır daha iyi yönetim nasıl olmalıdır sorusunun cevabını aramaktadır. Bu arayışın önemli çıktılarından birisi de ütopyalardır. Ütopyalar genellikle batılı düşünürlerin yaşadıkları dönemdeki sisteme alternatif ortaya koyarak varolan sistemi eleştirdikleri metinler olarak karşımıza çıkmaktadır. Sistem eleştirisini yeni bir model üzerinden hayali bir coğrafyada yapmak ütopyaların genel özelliği sayılmaktadır. İslam düşünürlerinin batılı anlamda ütopya örnekleri ortaya koyamamış olmasının kültürel, dinsel ve toplumsal dinamiklerin farklılığından kaynaklandığı varsayılabilir. Aliya İzzetbegoviç‟in ütopya anlayışı bu varsayımın tezahürü mahiyetindedir. Aliya İzzetbegoviç‟in ütopya geleneğine eleştirel bir bakış açısı ortaya koyduğu söylenebilir. Çalışmada bu iddia temellendirilmeye çalışılmış ve Aliya İzzetbegoviç‟in ütopya anlayışı siyasal düşünceler tarihinde kabul görmüş ütopya örnekleriyle (Platon/Devlet, T. More/Ütppya, Campanella/Güneş Ülkesi, F. Bacon/Yeni Atlantis) ele alınmıştır. Aliya İzzetbegoviç, ideal toplum arayışının ürünü olan ütopyaları bireyi toplumun önemsiz bir parçası haline getirdiği gerekçesiyle ağır eleştirilere tabi tutmuştur. Hatta bu durumu “Ütopya, ateistlerin inancıdır, inananların değil” şeklide dile getirmiştir. Aliya İzzetbegoviç “Doğu Batı Arasında İslam” eserinde “Dram ve Ütopya” başlığı altında ütopya fikrini aile, ahlak, toplum ve birey açısından irdelemiştir. Bu çalışma ile Aliya İzetbegoviç‟in bu konudaki düşünceleri ütopyaya ilişkin referans aldığı eserler bağlamında destekleyici ve yanlışlayıcı örneklerle incelenmiştir. Sonuç olarak Aliya İzetbegoviç‟in ütopya oluşturma çabasını gayri insani ve gayri ahlaki bulduğu ortaya konulmuştur. Bununla birlikte Aliya İzzetbegoviç‟in ütopya geleneğine ilişkin tespitlerinin eleştirel bakış açısı ile yeniden ele alınmasının gerekli olduğu sonucuna varılmıştır.