Akademik Veri Yönetim Sistemi
INTERNATIONAL BLACK SEA MODERN SCIENTIFIC RESEARCH CONGRESS, Rize, Türkiye, 29 Eylül - 02 Ekim 2022, ss.46-55
Mavi renkli korundum (Al2O3) minerali, Türkiye’de Batı Anadolu’daki Menderes Masifi denilen bir metamorfik kompleks içerisindeki farklı alanlardaki özellikle zımpara ve metaboksit yatakları içerisinde bulunmaktadır. Ancak korundum içeren bu yatakların tümündeki taşlar, süstaşı kalitesindeki mavi safirler değildirler. Renkleri, lacivertten- siyaha değişir. Boyutları 0.4-12 cm arasındadır. Ancak bunlar gemolojik açıdan değersizdirler. Bu nedenle mücevher taşı olarak kesilmezler. Esas olarak, Muğla mavi safirleri denilen süstaşı kalitesindekiler, Muğla ilinin Milas ve Yatağan ilçeleri arasında. En güzel safir kristallerinin bulunduğu bu maden sahası, şist ve gnays denilen metamorfik kayaçlar üzerinde yayılım gösteren beyaz renkli mermerlerin karstik boşluklarında zımpara ve metaboksit yatakları içerisinde oluşmuşlardır. Aslında bu yataklar bir zımpara madeni olduklarından, içlerinde aynı zamanda manyetit, kalkopirit, pirit ve bornit cevherleşmeleri içeren makroskopik cevherler de gözlenmiştir. Bu safirler, bölgede esas olarak beyaz renkli mermerler içerisinde yataklanmışlardır. Bunlar beyaz kalsit (CaCO3) kristalleri ile çevrelenmişlerdir ve opaktan saydama değişen bir görünümdedirler. Özellikle, tamamen saydam doygun gökyüzü-mavi renkli olanlar dünya süstaşı pazarında çok değerlidirler. Renklerinin çekiciliği Türkiye’ye özgündür. Safir kristallerinin bazı yarısaydam ve saydam olanları lacivertten farklı tonlardadırlar ve ayrıca bazıları da eski Thai Lotus-mısır çiçeği mavisi (çift mavi) görünümündedirler. Boyutları genelde 0.3-6 cm aralığındadır. Ayrı parçalar halinde şekillerinin düzgünlüğü nedeniyle faset (istenirse kabaşon) olarak kesmek için çok uygundurlar. Bunlardan faset kesimlerin ağırlığı 150-Ct’ye, kabaşon kesimlerin ağırlığı 350-Ct’ye kadar çıkabilmektedir. Faset kesimli yarısaydam ve saydam numunelerin yüksek ağırlığı onları büyük ekonomik değere sahip kılmaktadır. Ham kristallerin boyutları da 8 cm’ye kadar uzayabilmektedirler. Genel olarak, içlerinde katı ve sıvı kapanımlar görülür. Bu durum safirlerin gemolojik değerlerini azaltsa da faset ve kaboşon olarak kesilmelerine bir mâni oluşturmaz. Bunlar, ham halde sergilemek için süstaşı koleksiyoncuları için ideal kristallerdir. Sonuç olarak, dünya çapında doğal mavi safir yataklarının kıtlığı göz önüne alındığında, Milas-Yatağan (Muğla) bölgesi, zengin bir mavi safir üretim alanı olarak ön plana çıkabilir.