Bu çalışma, Türkiye'deki hanelerin yemek pişirme yakıt tercihini etkileyen faktörleri incelemeyi amaçlamakta olup, sosyo-demografik ve ekonomik belirleyicilere odaklanmaktadır. Türkiye İstatistik Kurumu’nun Hanehalkı Bütçe Anketi (2015-2018) verilerini kullanarak Multinominal Probit Modeli ile gerçekleştirilen analiz, 47.529 haneyi kapsamaktadır. Çalışmada gelir, hanehalkı büyüklüğü, konut türü, ısıtma sistemleri, eğitim durumu ve medeni hal gibi değişkenler incelenmektedir. Bulgular, gelir, hanehalkı büyüklüğü ve konut türünün yakıt tercihlerinde önemli belirleyiciler olduğunu göstermektedir. Merkezi ısıtma sistemine sahip hanelerin daha temiz yakıtları kullanma olasılığının daha yüksek olduğu, buna karşın geleneksel ısıtma sistemlerine sahip hanelerin ise ağırlıklı olarak odun ve kömür kullandığı tespit edilmiştir. Politika önerileri arasında düşük gelirli haneler için temiz pişirme yakıtlarının sübvanse edilmesi ve kırsal bölgelerde enerji altyapısının iyileştirilmesi yer almaktadır. Çalışma, haneler için daha temiz enerji seçeneklerinin önemini vurgulamakta ve Türkiye’deki enerji politikalarının şekillendirilmesine yönelik değerli öngörüler sunmaktadır.
This research seeks to examine how socio-demographic and economic variables influence the cooking fuel choices of households in Türkiye. This study employs a multinomial probit model to examine 47.529 households using data from the Turkish Statistical Institute’s 2015–2018 Household Budget Survey. The analysis incorporates explanatory variables including household income, household size, dwelling type, heating system, educational attainment, and marital status. Income, household size and housing type are shown to be important in determining fuel choice. Households with central heating prefer cleaner fuels, while households with traditional heating systems use wood and coal. Policy recommendations include promoting cleaner cooking fuels through subsidies for low-income households and improving energy infrastructure in rural areas. The research highlights the importance of cleaner energy for households and the findings provide guidance on how best to shape energy policies for Türkiye.
