OLTU VE KÖYLERİNDE OLTU TAŞI İŞLEMECİLİĞİ VE YÖREYE ÖZGÜ TAKILAR


KORKUTAN E.

Geçmişten Günümüze Kuyumculuk Sempozyumu, Isparta, Türkiye, 10 - 13 Mayıs 2017, cilt.1, sa.1, ss.1

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Cilt numarası: 1
  • Basıldığı Şehir: Isparta
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.1
  • Atatürk Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Erzurum’un Oltu ilçesinde bazı köylerde çıkarılan ve adını bu bölgeden alan Oltu Taşı; işlemeciliği yapılarak, yaklaşık iki yüz yıldır yörenin temel geçim kaynağı olmuş ve Oltu halkına büyük ölçüde iş olanağı sağlayan yarı değerli bir süs taşıdır.

Oltu taşının çıkarılması çok zor ve zahmetlidir. Oltu taşı çıkarılan köylerin arazisi genellikle çok engebeli dik yamaçlardan meydana geldiği için maden çıkarılan ocaklara zorlukla ulaşılabilir. Oltu Taşı yer kabuğundan çıkarıldığında yumuşak olması ve hava ile temas etmediği sürece bu yumuşaklığını muhafaza etmesi özelliğinden dolayı, taşın işlenmesi kolaydır. İşlendikçe hava ile temas ederek sertleşen ve kullanıldıkça parlayan bir madendir. Genellikle siyah, bazen koyu kahverengi ve gri renklerde bulunmaktadır.

Oltu Taşı işlemeciliği ile ilgili faaliyetler, Oltu Taşı İş Merkezi’nde bulunan atölye ve işyerlerinde, bu çevredeki diğer atölyelerde ve evlerde sürdürülmektedir. Oltu Taşı İşlemeciliği yörede binlerce kişiye gelir sağlayan bir iş kolu olma özelliği ile büyük önem taşımaktadır. Oltu taşı, Siyah Kehribar, Siyah İnci, Erzurum Taşı gibi adlarla da anılmaktadır.

Oltu Taşı işlemeciliğinde kesme, tıraşlama (yontma), taşla şekil verme, torna ve cilalama teknikleri özel aletler kullanılarak sabırla ve büyük emeklerle günümüze kadar gelmiştir. Çeşitli takılar; yüzük, kolye, küpe, bilezik, yaka iğnesi, maskot, süs eşyaları, yöreye özgü takılar, sigara, pipo, nargile ağızlıkları, tespih ve tespih imameleri gibi ürünler yapılarak çeşitli aşamalardan geçer.