Romatoid Artrit Hastalarında Eritrosit Sedimentasyon Hızı ve C-Reaktif Protein Değerleri ile Tam Kan Sayım Parametrelerinin Karşılaştırılması

7. Sivas Romatoloji Online Sempozyumu, Sivas, Türkiye, 4 - 06 Eylül 2020, ss.6

parametrelerinden eritrosit sedimentasyon hızı (ESR) ve C-reaktif protein (CRP) ile diğer hematolojik

parametreler arasındaki ilişkiyi inceleyerek, hastalık aktivitesini yansıtabilecek başka bir hematolojik

parametre olup olmadığını araştırmaktır.

Yöntem: Fiziksel tıp ve rehabilitasyon polikliniğine romatoid artrit (RA) tanısı ile başvuran 126 hasta ile

herhangi bir sistemik inflamatuar hastalığı olmayan 70 kişi toplamda 196 katılımcı retrospektif olarak

çalışmaya dahil edildi. Gruplar arasında eritrosit sedimentasyon hızı (ESR; normal;0-20 mm/h), C-reaktif

protein (CRP; normal;0-5) ve tam kan sayım parametreleri karşılaştırıldı. ESR ve CRP ile diğer

hematolojik parametreler arasında herhangi bir korelasyon olup olmadığı araştırıldı.

Bulgular: Çalışmaya romatoloji polikliniğine başvuran 33 erkek ve 93 kadın toplam 126 RA hastası ile

16 erkek ve 54 kadın olmak üzere toplam 70 normal kontrol grubu dahil edildi. Grupların yaş (hasta

grubu; 53,17±10,66 yıl ve kontrol grubu 50,90±15,58 yıl) ve cinsiyetleri benzerdi (p>0.05). Gruplar

arasında ESR, CRP, RDW-SD ve RDW-CV değerlerinde anlamlı farklılık olduğu görüldü (sırasıyla;

p<0,01; p<0,01; p=0,014; p<0,01) (Tablo 1). RA hastalarında ESR ve CRP parametrelerinin diğer

hematolojik parametrelerle korelasyonu incelendiğinde yalnızca ESR ve CRP parametreleri arasında

orta derecede anlamlı bir ilişki olduğu belirlendi (r:0,566; p<0,01) (Şekil 1).

Sonuç: Romatoid artrit hastalık aktivitesinin değerlendirilmesinde kullanılan ESR ile CRP arasında

pozitif bir ilişki varken ESR ve CRP ile diğer hematolojik parametreler arasında herhangi bir ilişki

bulunamadı. Ancak RA hastalarında bazı hematolojik parametrelerde anlamlı farklılıklar olduğundan

geniş katılımlı, prospektif ve klinik aktivite değerlendirilmesini de içine alacak şekilde başka çalışmaların

yapılmasının uygun olacağını düşünmekteyiz.

Anahtar Kelimeler: Romatoid artrit; eritrosit sedimentasyon hızı; C-reaktif protein, ilişki