PARION ODEIONU’NDA BULUNAN ARTEMIS/DIANA HEYKELİ


Creative Commons License

Kasapoğlu H., Başaran C.

Olba, sa.29, ss.245-268, 2021 (AHCI)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Basım Tarihi: 2021
  • Dergi Adı: Olba
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Arts and Humanities Citation Index (AHCI), Scopus, Academic Search Premier, TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.245-268
  • Atatürk Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

  • Parion antik kenti Çanakkale İli, Biga İlçesi, Balıklıçeşme Beldesi’ne bağlı Kemer Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Antik kentte 2005 yılından itibaren, Güney-Tavşandere Nekropolisi, Tiyatro, Agora, Roma Hamamı, Yamaç Hamamı, Oda Mezarlar ve çeşitli sondaj alanları olmak üzere birçok alanda kazı çalışmaları gerçekleştirilmektedir. Bu çalışma alanlarından birisi de Bodrum Burnu Mevkii olarak adlandırılan alanın güney doğusundaki, genel olarak Roma İmparatorluk Dönemi kamu yapılarının yer aldığı, sığ vadinin batısında, doğal bir yamaç üzerine oturtulmuş Odeoion’dur. Çalışmaya konu heykel de bu yapının sahne binası güney bölümünde, yapının orijinal işleviyle kullanımın son bulmasına neden olan MS 4 yüzyıl sonu - MS 5 yüzyıl başlarındaki yangın tabakası içerisinde bulunmuştur. Ele geçen çok sayıda parçadan, belirgin profil verenler üzerinden elde edilen verilere göre, sol elinde yayı, sağ eli ile sadak-okluktan ok alırken; sol ayağı önde ve koşar vaziyette avlanır betimlenen heykel, Avcı Artemis tipini yansıtmaktadır. Heykelin genel kompozisyonundaki diğer figürler olarak, tanrıçanın sol ayağı yanında tazı ve geyik-ceylan yer almaktadır. Heykelin önemli bir bölümü eksik olmakla birlikte, kalan parçalar üzerinde yapının geçirdiği yangın kaynaklı yoğun tahribat izleri açıkça görülmektedir. Çalışmada ayrıntılı olarak değerlendirilen heykele ait parçalardan, heykelde Klasistik etki açıkça görülmektedir. Bu bağlamda heykelin, tanrıçanın geyik avının betimlendiği kompozisyona uygun figür işlenişi, kompozisyona dâhil edilen hayvanların eksiksiz verilmesi, elbise ve saç yapısındaki özelikleri ile Geç Klasik Döneme ait bronz orijinale en yakın işlenmiş kopya olduğu düşünülmektedir. Tanrıçanın düğüm fiyonklu saç yapısının, Belvedere Apollonu’nun saç yapısıyla benzerliği de, bu iki heykelin orijinallerinin aynı heykeltıraşa ve Geç Klasik Döneme ait olabilecekleri ihtimalini güçlendirmektedir. Heykelin başı ve saç yapısı üzerinden yapılan sitil kritiği ve Odeion’dan elde edilen diğer veriler Parion Avcı Artemis heykelinin MS 135-150 aralığına ait olduğunu ortaya koymaktadır.

The ancient city of Parion is located within the boundaries of the Province Çanakkale (Kemer Village of Balıklıçeşme, in Biga). Excavations have been carried out in many areas including the South-Tavşandere Necropolis, Theater, Agora, Roman Bath, Slope Bath, Chamber Tombs; furthermore drilling works have been undertaken in various areas of the ancient city since 2005. In the southeast of the area called Bodrum Burnu Mevkii is another excavation area including the Odeion, which is located on a natural slope in the west of the shallow valley where the Roman Imperial Period public buildings are to be found. The statue which is the subject of this study was found in a very fragmented condition within the fire layer in the southern part of the scenae of this building. This fire which caused the end of the building to be used in its original function is dated to the  end of the 4th century AD - the beginning of the 5th century AD. According to the obtained pieces that give a distinct profile, this statue reflects the Hunter Artemis type depicted as she is hunting. She has the bow in her left hand and she is drawing an arrow from the quiver with her right hand, whilst her left foot is placed foreward in a running position. Other figures within the composition of the statue are a beagle and a deer-gazelle, which are here placed next to her left foot. An important part of the statue is missing. In addition, traces of intense destruction caused by the fire of the building are clearly visible on the existing fragments of the statue. The data obtained from the pieces belonging to the statue which are discussed in detail in this study reveal the effect of the classical sculptural style. In this scope, it is suggested that this statue is the closest copy of the bronze original belonging to the Late Classical Period as the processing of the goddess is in accordance with the composition in which the deer hunt is depicted, furthermore all animals included in this hunting composition appear here as well, finally the features of the goddess's dress and hair structure are well comparable. The similarity of the hair structure of the goddess with the knot bow and the hair structure of the Belvedere Apollo strengthens the possibility that the originals of these two sculptures may belong to the same sculptor and to the Late Classical Period. The stylistic criticism made on the head and hair structure of the statue and archaeological data obtained from Odeion reveal that the Parion Hunter Artemis sculpture belongs to 135-150 AD.