Antik Kaynaklar’dan Materyal Kültüre Bir Mezar Kontekstinin Okunması – Parion’dan (Efsanevi) Ophiogen Sülalesi (?) Mensubu Bir Şifacı Mezarı


Creative Commons License

KASAPOĞLU H.

Anadolu Araştırmaları, cilt.0, sa.24, ss.177-216, 2021 (ESCI) identifier identifier identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 0 Sayı: 24
  • Basım Tarihi: 2021
  • Doi Numarası: 10.26650/anar.2021.24.925670
  • Dergi Adı: Anadolu Araştırmaları
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Emerging Sources Citation Index (ESCI), Scopus, TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.177-216
  • Atatürk Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Parion Antik Troas Bölgesi’nin önemli liman kentlerinden biridir. Antik kent bugünkü Çanakkale İli, Biga İlçesi, Kemer Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Çalışmanın konusunu Kemer Köyü’nün girişinde yer alan Parion Antik Kenti Güney- Tavşandere Nekropolisi’nde, 2019 yılında bulunmuş M229 nolu mezar ve konteksti oluşturmaktadır. M229’un ölü hediyeleri 18 unguentarium, 1 testi, 1 maşrapa, 1 kâse, 1 kandil, 2 cam yüzük, 5 agat-akik taşı, 1 bronz kaşık, 1 bronz ayna, 1 ahşap sandığa ait metal aksam, 1 ilaç-merhem karıştırma tablası, 1 kemik pyksis, 1 ilaç kutusudur. Çalışmada, buluntular tarihsel, tipolojik ve ikonografik olarak değerlendirilmiştir. Değerlendirmeler sonucunda mezarın MS 1. yüzyıl sonu - MS 2 yüzyıl başına ait olduğu anlaşılmaktadır. Mezarda bulunan kemik ilaç kutusu Anadolu’da bugüne kadar ele geçmiş tek örnektir. İlaç kutusu üzerindeki Isis-Fortuna figürü Hygeia ile eşdeğerde tutulmuş bir sağlık tanrıçası olarak verilmiştir. Mezar içerisindeki ahşap sandık içerisinden ele geçen agat-akik taşlar – taş boncuklar da mezar sahibinin sosyal statüsü ve işi anlamında öneriler yapmayı mümkün kılmaktadır. Ahşap tabutun içindeki bronz kaşık ve tabutun kuzey dış kısmındaki pyksis, ilaç-merhem karıştırma taşı-tablası ve ilaç kutusu da basit nitelikli tedavide kullanılmış şifacı aletleri olmalıdır. Mezar kontekstindeki tedavi-sağlık odaklı diğer objeler ve antik kaynaklardan elde edilen bilgilere dayanarak, mezar sahibi bireyin Ophiogen ailesimensubu bir şifacı olabileceği düşünülmektedir

Parion is one of the important port cities of the ancient Troas region. This ancient city is located within the borders of the modern-day village of Kemer in Biga District in Çanakkale province. This study’s subject is grave M229 and its Context, which were found in 2019 in the southern necropolis of Tavşandere at the entrance of the village of Kemer (i.e., the ancient city of Parion). The gifts for the dead of M229 comprise 18 unguentaria, a jug, a mug, a bowl, a oil lamp, a glass rings, 5 agate stone beads, a bronze spoon, a bronze mirror, metal parts of a wooden crate, a medicine-ointment mixing stone, a pyxis made of bone, and a medicine box. The grave’s Context were evaluated historically, typologically, and iconographically. As a result of these evaluations, the grave appears to date from the end of the first century AD to the beginning of the second century AD. The bone medicine box found in the grave is the only example that was uncovered in Anatolia. The Isis-Fortuna figure on the medicine box is a health goddess equated with Hygeia. The agate beads found in the wooden crate inside the grave provide suggestions regarding the social status and occupation of the grave dweller. The bronze spoon inside the wooden coffin and the pyxis, medicine-ointment mixing stone tray, and medicine box on the northern exterior of the coffin may also be tools healers used in simple treatments. Based on information obtained from ancient sources and the treatment and health-oriented objects in the grave, it is considered that the individual in the the grave may be a healer from the Ophiogen family.