Beyin Göçü Açısından Yabancı Uyruklu Yükseköğretim Elemanlarının Kazanımı: Erzurum Atatürk Üniversitesi Örneği


Creative Commons License

Öz İ., Laloğlu P.

Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, cilt.22, sa.2, ss.1093-1112, 2018 (Hakemli Dergi)

Özet

Avrupa’nın, aklın önderliğinde Ortaçağ karanlığından kurtularak 18.yy’ın ikinci yarısından itibaren evrildiği kapitalist dünya egemenliği, bu coğrafi mekanın dışında kalan geleneksel devletler için çeşitli yıkımlara sebep olur. Yıkıma uğrayanlar için kurtuluş reçetesi, Batı modernliğinin örnek alınmasında görülür. Modernliğin bilgisine ulaşmanın en kestirme yolu ise Batı’nın yardımı ile mümkündür. Bu geleneksel devletlerden biri olarak Osmanlı da askeri alan öncelikli olmak üzere Batılı ülkelerden getirttiği yabancı uzman ve eğitmenler ile modernleşme uğraşına girişir. Söz konusu uğraşlar Osmanlı devletinin yıkımına engel olamasa da yükseköğretim açısından ikinci nesil üniversitenin temellerinin atılması sağlanır. Cumhuriyet dönemine gelindiğinde Osmanlı’dan devralınan yükseköğretim, yabancı akademisyenlerin yardımı ile devrimlerin savunucusu ve ideolojisinin taşıyıcısı kurum olarak yeniden düzenlenir. Günümüze gelindiğinde üçüncü nesil üniversite kavramının tartışıldığı Türkiye’de yabancı uyruklu yüksek öğretimelemanlarının kullanımının sürdüğü görülür. Çalışma tarihsel anlatı içerisinde Türkiye’de yabancı uyruklu yüksek öğretim elemanı kullanım ihtiyacının nedenlerini genel hatlarıyla ortaya koymakta ve Atatürk Üniversitesi’nin bu pay içerisindeki durumunun ayrıntılı bir analizini yapmaktadır.

From the second half of the 18th century, the capitalist world domination of European evolved by getting rid of the Medieval darkness through the leadership of the reason causes various destructions for the traditional states outside of this geographical area. Salvation of the destructed states is thought to be found in following the Western modernity. The shortest way to reach the knowledge of modernity is possible with the help of the West. As one of these traditional states, the Ottomans attempted to modernize (primarily military) themselves with foreign experts and trainers brought from the Western countries. Such efforts cannot prevent the destruction of the Ottoman Empire but provides the foundation of the second generation university in terms of higher education. When it comes to the Republican era, the higher education, which was taken over from the Ottoman Empire, is reorganized as a carrier and a defender for the ideologies of the revolutions with the help of foreign academicians. Today, in Turkey the third generation university concept is discussed and it can be seen that the use of foreign lecturer of higher education has continued. In a historical perspective, the study reveals the cause of the need for using higher education foreign lecturers in Turkey and the aim of the study is to make a detailed analysis of the situation in this share of Ataturk University.