Akademik Veri Yönetim Sistemi
PLANLAMA-PLANNING, cilt.35, sa.1, ss.155-170, 2025 (Hakemli Dergi)
Bu çalışmada, kentsel dönüşüm projelerinden beklenen faydaların çoklu kriter seçimi ve sıralama kararlarına yardımcı olmak için yapısal (Y), çevresel (C) ve sosyo-kültürel (S) ana boyutlar ve bunlara ait alt kriterlerden oluşan bir model önerisinde bulunulmuştur. Bu modelde yer alan 3 boyut ve 17 alt kriterin önem dereceleri, MCDM yöntemlerinden olan Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) ve Best-Worst Yöntemi (BWM) kullanılarak değerlendirilmiş ve analiz edilmiştir. 13 uzmanın görüşlerine dayanan sonuçlara göre, AHS ve BWM yöntemlerinin her ikisinde de yapısal özelliklerin en önemli boyut olduğu, ardından çevresel özellikler ve sosyo-kültürel özelliklerin geldiği görülmektedir. Sonuçlar ayrıca, 17 kriter arasında en önemlisinin AHS yöntemine göre yapısal boyutun bir parçası olan afet risklerinin dikkate alınması kriteri olduğunu göstermektedir. BWM yöntemine göre en önemli kriter ise çevresel boyutun bir parçası olan açık alanların tasarımı ve peyzaj düzenlemesi olmuştur. Çalışmanın bulguları, kentsel dönüşüm projelerinden beklenen faydaları belirlemek için kullanılacak 3 temel boyutu ve toplamda 17 alt kriteri tanımlayarak ve her boyut ve kriter için önem ağırlıklarını iki farklı yöntemle belirleyerek literatüre önemli katkı yapmaktadır. Bu çalışmada oluşturulan genel çerçeveyi genişletmek için daha fazla açıklayıcı çalışmaya ihtiyaç olduğu açıktır. Bu çalışmada, temel boyutlar ve kriterler ile bunların ağırlıkları, Türkiye bağlamında sunulan uzman görüşlerine dayandırılmıştır. Kentsel dönüşüm projelerinden beklenen faydaların her ülke ve şehir için farklı önceliklere sahip olabileceği düşünülerek, farklı bakış açıları sağlamak için diğer ülkelerden uzman grupları kullanılarak ülke ve şehir bağlamında yeni çalışmaların yapılması faydalı olacaktır.