GEÇİTLER ÜLKESİNDE ÖNEMLİ BİR URARTU KALESİ: AVNİK


GÜNAŞDI Y.

TÜBA-AR: Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi, cilt.2016, sa.19, ss.113-135, 2016 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 2016 Sayı: 19
  • Basım Tarihi: 2016
  • Dergi Adı: TÜBA-AR: Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.113-135
  • Atatürk Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Erzurum, Doğu Anadolu bölgesinin yüzölçüm bakımından en büyük ilidir. Bölgede, Erzurum ve çevresinden kaynağını alan büyük nehirler vardır. Bu nehirlerin en önemlilerinden biri hiç kuşkusuz Aras Nehri'dir. Aras Nehri ve çevresinde eskiçağdan itibaren büyük uygarlıklar kurulmuş ve gelişmiştir. Antik yazarlardan Herodot ve Ksenophon da bu nehirden söz etmiştir. Aras Nehri'nin oluşturmuş olduğu doğal yollar, tarihin her döneminde, İran-Kafkasya ve Anadolu arasındaki askeri, ticari, kültürel ve politik gelişmelerde oldukça etkili olmuştur. MÖ I. binde bölgede Diauehi Krallığının varlığı görülmektedir. Urartular MÖ I. binde Van ve çevresinde önemli bir güç haline gelmiştir. Diauehi Krallığını kontrol altına almak amacıyla Erzurum ve çevresine askeri seferler düzenlemişlerdir. Bu seferler Hasankale (Pasinler), Yazılıtaş, Delibaba, Süngütaşı (Zivin) ve Avnik (Güzelhisar) gibi bölge tarihi açısından oldukça önemli bilgiler içeren yazıtlardan anlaşılmaktadır. Bölgeye hakim bir noktada bulunan Avnik Kalesi Urartular tarafından önemli yol güzergâhlarını kontrol etmek amacıyla kullanılmıştır. Kaledeki keramik verileri Tunç Çağından itibaren yerleşim gördüğünü göstermektedir. Pasinler Kalesi ile birlikte bölgedeki en önemli kalelerden biridir. Önemini her dönem koruyan Avnik Kalesi Ortaçağ'ın da en korunaklı kalelerindendir
Erzurum is the largest city in the Eastern Anatolia Region in terms of geographical size. In this region there are large rivers emerging from Erzurum and it's surrounding area. One of the most important of these rivers, without a doubt, is the Aras River. From the ancient times great civilizations founded and flourished on and around Aras River. Ancient writers Herodotus and Xenophon made references to this river. Natural paths farmed by Aras have been very effective in every period of the history in martial, commercial, cultural and political developments between Iran and Caucasia. In 1st millennium BC Diauehi Kingdom's presence can be seen in the region. In the 1st Millennium BC Urartians became an important power in and around Van. In order to exert control on Diauehi Kingdom the launched military campaigns on Erzurum and it's surrounding area. We can identify these expeditions from the inscriptions which are important for the regional history such as Hasankale (Pasinler), Yazılıtaş, Delibaba, Süngütaşı (Zivin) and Avnik (Güzelhisar). Avnik Fortress which stood on a location was used by Urartians in order to control the important routes. Stoneware data shows that there had been a settlement since Bronze Age. It is one of the most important fortresses besides the Pasinler Fortress. Avnik Fortress which maintained its importance trough time is one of the best fortified locations of the Middle Ages.İ