Atatürk Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi-ATAKAD, cilt.1, sa.2, ss.81-99, 2019 (Hakemli Dergi)
Bu
çalışma feminist araştırmacıların en temel sorularından birini, İslam düşüncesi
açısından ele almayı hedeflemektedir: “Erkekler ve kadınlar arasındaki
farklılıkları belirleyen, onların doğal özellikleri midir yoksa içinde
yaşadıkları toplum mu?” Bu soru aynı şekilde ve hatta aynı ifadeler kullanılarak,
“Erkekler ve kadınlar arasındaki farklılıkları belirleyen “din” midir yoksa
içinde yaşadıkları toplumun dini paradigmaları mıdır?” biçiminde de sorulabilir.
Buna ayrıca, kadınlık ve erkeklik açısından doğallığın ne olduğu ve neyin,
nasıl tespit edileceğinin de cevaplanması gereken sorular olduğunu katmamız
gerekmektedir. Diğer yandan problemin haklar, insan hakları, adalet ve eşitlik açılarından
ele alınma imkânı da meselenin diğer yanıdır.
Bu
soruların bazı cevaplarıni toplumsal yapı ve dini geleneğimiz açısından
değerlendirirken, hiçbir müminin, geleneği savunmak adına Kur’an’ı veya Allah
Resulü’nün sünnetini görmezden gelme hakkının olmadığını düşünmekteyiz. Bu
yüzden Kur’an ve hadislere, her dönemde ve her yerde, Kur’an’ın kendi ilke ve prensiplerinin
göz önüne alınarak yaklaşılması; tarihî bağlamı ve metin bütünselliği, tutarlı
bir anlama yöntemiyle, yeniden ve defaatle elden geçirilerek yorumlanıp çağa
taşınması ve problemlerin çözümünde onlara öncelik verilmesi gerektiğini
düşünmekteyiz. Çünkü Allah ve Resulü’nün, nasıl bir toplum, nasıl bir kadın ve
erkek modeli istediklerini ortaya koydukları açıktır. Bu modeli tespit ederek
çağımıza taşımak da -ulemanın kendi dönemleri için yaptığı gibi- çağdaş bilim
adamlarının işi ve görevidir. Çünkü burada yaşanan problemler doğrudan bizden
kaynaklanmaktadır.
Diğer açıdan Kur’an’ın ve
Resulullah’ın dönemlerinde bulunmayan bir problemin, onlarda aranması ve
istenenin/beklenenin onlara söyletilmesinin problemli olduğu da göz ardı
edilmemelidir. Çünkü bazı hususlar modern dünyanın problemidir; ama sanki
geçmişte de aynı problem varmış gibi düşünülmektedir ve bu bir anakronizmdir.
Bu tür hususlarda öne sürülenler kabul edilebilir/kabul edilse de, diğer yandan
bizlerin, müminler olarak bu problemlerle karşı karşıya kaldığımız ve bunları
da kaçmadan çözmek durumunda olduğumuz bir vakıadır. Bu problemi veya
benzerlerini insan hakları veya kadın hakları üzerinden hareketle de
çözebiliriz. Burada da ölçümüz, kanaatimce Kur’an ve sünnet’in ruhuna, ilke ve
prensiplerine ters düşmeden çözüm üretilmesidir.
This paper asks whether the differences between men and women are their
natural characteristics or these differences are because of the society they
live in, which is one of the most frequently asked questions by feminist
researchers. We would like to rephrase the same question using the same wording
and ask whether the differences between men and women are created by religion
or they are different because of the religious paradigms. In addition to this,
we need to ask whether manhood and womanhood are innate and natural and
how/what they are determined. on the other side, human rights, justice and
equality are the other matters of these questions.
We are of the opinion that no one reserves the right to ignore Koran or
the traditions of the Messenger of Allah while seeking answers to these
questions within the context of our social structure and religious traditions.
Therefore, we think that Koran and hadiths are to be approached holistically
with Koran’s own principles in a historical context and to be interpreted in tune
with the times in order to solve the problems because it is clear what type of
a society and models of men and women Allah and his messenger would like to
see. Identifying this model and keeping it up with times is the contemporary scholars
just like the ulama did in their time. Thus, these current problems are
directly because of us.
Apart from that, a problem not existing in times of Koran and the
messenger of Allah shouldn’t be addressed through them and doing is seems to be
problematic as certain problems are modern world problems and are thought as if
they existed then, which is anachronism. Although the arguments put forward to
these issues are/may be acceptable, it is fact that we, as Muslims, face these
issues and need to find a solution without ignoring them. We can also seek
solutions to these problems through human and women rights. In my humble
opinion, we need to base our solutions on the disciplines of Koran and the
spirit of traditions.