Akademik Veri Yönetim Sistemi
4. Uluslararası GAP Sosyal Bilimler Kongresi, Şanlıurfa, Türkiye, 29 Kasım - 01 Aralık 2019, ss.460-470
Türk halkı için çok önemli bir yere sahip olan ve genellikle kulaktan-kulağa, ustadan-çırağa
yayılarak hayatiyetini sürdüren türküler, Cumhuriyet dönemiyle birlikte kapsamlı bir şekilde
kayıt altına alınmaya başlanmıştır. Türkülerin kayıt altına alınması özellikle gelecek kuşaklara
aktarılması açısından çok önemli bir konu olmakla birlikte notaya alınma aşamasında -çeşitli
nedenlerden ötürü- ortaya çıkan eksikliklerin/aksaklıkların da günümüze bir problem olarak
yansıdığını söylemek mümkündür. Adı geçen problemin özellikle birçok araştırmaya da konu
olmuş nota/icra arasındaki farklılıklar olduğu bilinmektedir. Türkü notalarındaki nota/icra
farklılıkları herhangi bir ezgiyi -aslına uygun bir şekilde- yalnızca nota üzerinden deşifre etmeyi
bir hayli zorlaştırmakta ve genellikle işitsel öğelere ihtiyaç duyulmaktadır. TRT-THM arşivinde
kayıt altına alınmış türkü notalarında yazım kaynaklı birçok problem bulunmakla birlikte bu
problemlerden en önemlilerinden birinin donanım ve ses değiştirici işaretlerdeki yanlışlıkların
olduğunu söylemek mümkündür. Bu araştırma, TRT-THM arşivinde kayıt altına alınmış türkü
notalarındaki donanım ve ses değiştirici işaretlerdeki problemlerin tespit edilmesine
odaklanmaktadır. Araştırmada, TRT-THM repertuvarı incelenmiş, donanım ve ses değiştirici
işaretler açısından problemli olan birçok türkü notasının varlığı tespit edilmiştir. Daha sonra
donanım açısından problemli olan beş adet türkü notası örneklem olarak ele alınmış, kaynak
kişiler ve usta icracıların icraları ile karşılaştırılarak bu problemin çözümüne yönelik çeşitli
öneriler sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Türk Halk Müziği, Türkü, Nota, Donanım.