Akademik Veri Yönetim Sistemi
INTERNATIONAL YILDIRIM BAYEZID SCIENTIFIC RESEARCH AND INNOVATION SYMPOSIUM-I, Bursa, Türkiye, 9 - 10 Mayıs 2025, cilt.1, ss.266-275, (Tam Metin Bildiri)
Hidrolojik
ve hidrodinamik modelleme çalışmaları, su kaynaklarının sürdürülebilir yönetimi,
taşkın riski analizi ve çevresel planlama açısından büyük önem taşımaktadır. Bu
tür modellemelerin doğruluğu, havzanın fiziksel ve hidrolojik özelliklerinin
gerçekçi biçimde temsil edilmesine bağlıdır. Bu bağlamda, havza sınırlarının
belirlenmesi (watershed delineation) ve buna bağlı olarak alt havzaların
tanımlanması, modelleme sürecinin temel yapı taşlarından birini
oluşturmaktadır. Bu çalışmada, Yukarı Fırat Havzası içerisinde yer alan ve Doğu
Anadolu Bölgesi'nin önemli su kaynaklarından biri olan Karasu Nehri’nin üst
havzası, hidrolojik ve hidrodinamik modelleme çalışmaları için alt havzalara
ayrılmıştır. Bu amaçla, 5 metrelik çözünürlüğe sahip yüksek hassasiyetli
Sayısal Yükseklik Modeli (DEM) kullanılarak, mekânsal verilerin entegre bir
modelleme ortamında işlenmesini mümkün kılan ArcSWAT arayüzü üzerinden havza
sınırlarının belirlenmesi işlemi gerçekleştirilmiştir. Havzanın hidrolojik
karakteristiğini temsil edebilecek dört adet akım gözlem istasyonu referans
alınarak yapılan analiz sonucunda, toplamda dört alt havza tanımlanmıştır.
Kullanılan istasyonlar; D21A052 numaralı Serçeme, D21A152 Köşk Suyu, D21A132
Pulur Çayı ve E21A054 Aşağı Kağdariç’tir. Ayrıca çalışmada, akış yönü (flow
direction), eğim (slope), kabartma (hillshade), arazi kullanımı/örtüsü (land
use/land cover) ve akarsu akışı ağı (stream network) gibi temel hidrolojik ve
topografik haritalar da üretilmiş ve bu veriler alt havzaların
sınırlandırılmasında destekleyici katmanlar olarak kullanılmıştır. Sonuç olarak
elde edilen alt havza yapısı, bölgesel ölçekte gerçekleştirilecek ileri düzey
hidrolojik ve hidrodinamik modelleme çalışmalarına katkı sağlayacak nitelikte
bir temel veri seti oluşturmuştur.