Akademik Veri Yönetim Sistemi
17. Uluslararası Dil, Kültür ve Edebiyat Araştırmaları Kongresi, Antalya, Türkiye, 2 - 06 Kasım 2023, ss.35-36, (Özet Bildiri)
Arap dilinde belli amaçlar doğrultusunda cümle ögelerinin yer değiştirmesiyle oluşan bazı
söylem tipleri vardır. Bu kullanımlar incelendiğinde ilk olarak takdîm göze çarpmaktadır. Bu
araştırmada takdîmin oluşmasına zemin hazırlayan önvarsayım, sezdirim, söz edimi ve
bağlam gibi edimbilimsel faktörler konu edilecektir. Takdîm, bağlam koşullarından yahut
konuşmacının muhatabına iletmek istediği öncelikli bazı anlamlardan dolayı dilin normal
kullanımının dışına çıkılarak cümle dizilişinde sonra gelmesi gereken bir ögenin önce
söylenmesi olarak tanımlanmaktadır. Konuşmacı söyleminde takdîm yapacağı zaman bu
faktörleri hesaba katması gerekmektedir. Arap dilinde takdîm konusu Arap nahiv ve belagat
âlimleri tarafından detaylı bir şekilde ele alınmıştır.
Çalışmanın amacı Arap dilinde takdîmin arka planında bulunan edimbilimsel faktörleri
araştırmaktır. Konu geleneksel bakış açısından farklı bir şekilde ele alınacaktır. Çalışmada,
takdîm içeren cümle örneklerine ihtiyaç duyuldukça başvurulacaktır. Çalışmada öncelikle
Arap dili kaynaklarına başvurularak takdîm konusu ve takdîmin sebepleri araştırılacak ve
elde edilen bulguların edimbilimsel faktörlerle ilişkisi kurulacaktır.
Çalışmada Arap dilinde takdîmin sadece edebi sanatsal yönü olan bir konuşma etkinliği
olmadığı anlaşılmıştır. Konuşmacının takdîm yapabilmesi için bağlamın uygun olması,
konuşmacı ve muhatap arasında önvarsayım gerçekleşmesi, yapılacak takdîm ile amaçlanan
anlamın veya edimsözün muhatap tarafından anlaşılacağına kanaat getirmesi gerekmektedir.
Aksi takdirde takdîm ile ulaşılmak istenen sonuç gerçekleşmez. Dolayısıyla önvarsayım,
bağlam ve amaçlanan bir edimsöz olmadan takdîmin yapılamayacağı sonucuna varılmıştır.