Akademik Veri Yönetim Sistemi
Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, sa.32, ss.39-54, 2014 (Hakemli Dergi)
Öz: Halı ve düz dokumalar, Türklerle başlamıştır. Orta Asya’da dokunmaya başlayan havlı ve havsız dokumalar burada gelişimini sürdürmüş, göçler ve savaşlar nedeniyle zamanla buradan dünyanın dört bir yanına yayılmıştır. Halı ve diğer dokumalarda bulunan bütün motiflerin temsil ettiği bir anlam vardır. Bereket ve korunma, çoğalma, kahramanlık, sevgi bu anlamlardan birkaçını oluşturur.
Nahcıvan Devlet Halı Müzesi’nde bulunan ve çoğunluğu Azerbaycan havlı ve havsız dokumaları olan bu ürünler, müzede koruma altına alınmıştır. Azerbaycan dokumalarında madalyonlu, rapor desenli, sujetli (konulu=minyatürlü), köşe göbekli, mihraplı, kompozisyonlar yer almaktadır. Teknik ve sanatsal özelliklerine göre, Azerbaycan havlı halıları dört gruba ayrılır. Bunlar Kuba-Şirvan, Gence-Kazak, Karabağ ve Tebriz halılarıdır. Bu gruplar da kendi içlerinde, dokundukları yerlere göre alt gruplara ayrılır.
Halılarda kullanılan malzeme yündür. Azerbaycan halılarında kullanılan renkler; kırmızı, bordo, krem, beyaz, pembe, turuncu, sarı, mavi, yeşil, kahverengi, gri, lacivert ve deve tüyüdür. Adı geçen bu renkler çok güzel bir ahenk ve uyum içerisindedir. Renkler, tabiattaki bitkilerin çeşitli mordan maddeleri kullanılarak mordanlanması ve boyanması ile elde edilmiştir.
Bu makalenin konusunu, Nahcıvan Devlet Halı Müzesi’ndeki Azerbaycan halılarının bir grubu olan Tebriz halıları oluşturmaktadır. Fotoğraflar, 27.05.2006 tarihinde müzeden çekilmiştir.