DİL ARAŞTIRMALARI, Prof. Dr. Selma Baş Doç. Dr. Soner İşimtekin Doç. Dr. M. Halil Erzen Doç. Dr. Gülşen Torusdağ Dr. Öğr. Üyesi Nükhet Eltut Kalender Dr. Öğr. Üyesi M. Arif Erzen Dr. Semra Öğretmen Aslan, Editör, PALET YAYINLARI, Konya, ss.9-20, 2022
Sağlıklı ve etken bir iletişim kurabilme güdüsüyle bir anlaşma aracına ihtiyaç duyulmuş ve bu doğrultuda dil ortaya çıkarak en etkili anlaşma aracı olmuştur. Dolayısıyla, bu durum dilin etkin bir şekilde kullanılmasını ve doğru öğreni- lip, doğru öğretilmesini zorunlu hale getirmiştir. Bu doğrultuda diller, yapıları, öğretme ve öğrenme teknikleri hakkında sayısız çalışmalar yapılmış, kuramlar oluşturulmuş ve teoriler ortaya atılmıştır. Bazen ana dil olarak, bazen yabancı dil, bazen de iki dillilik hayatımızın en önemli idamesi olmuştur. Dilin doğru ve etkili bir şekilde kullanılması, konuşulan dile olan hakimiyet ile bağlantılıdır. Bu açıdan sözdizimi bir dildeki en üst perde olarak görülebilir.
Yabancı dil alanında eğitimini alan ve bu alanda uzmanlaşan araştırmacı- lar için dilin söz dizimi disiplini, dilbilgisindeki en üst noktalardan biri olarak sayılabilir. Araştırmacılar dilbilgisi, kelime bilgisi, ses bilgisi ve morfoloji gibi disiplinleri tamamlayıp, daha etken bir ifade için uzmanlık alanı olan söz dizimi disiplinine geçmektedirler. Uzmanlar yıllarca söz dizimi ve söz diziminde yönler arasında çalışmalar ortaya koymuş ve belli değerlendirmeler yapmışlardır. Ünlü Rus dilbilimci ve tarihçi Aleksey Aleksandroviç Şahmatov, Rusça söz diziminde iletişimsel yön veya Rusça söz dizimi ve iletişim arasındaki ilişkiyi ilk çalışan dilbilimcilerden biri olmuştur. Fakat söz dizimi ve pek çok alt birim arasındaki ilişkinin ve etkileşimin göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Örneğin; iletişimsel, bilişsel, semantik, mantıksal, yapısal, dilbilimsel açılardan söz dizimi üzerine değerlendirmeleri görmek mümkündür. Bu çalışmada, genel olarak, bir- çok dilde karşılaşılan temel değerlendirmeler, Rusça öğrenen Türk öğrencilerin, söz dizimi disiplininde temel yönlerinden bazıları olan dilbilimsel, semantik, iletişimsel ve bilişsel yönler üzerinde durulacaktır. Söz diziminde iletişimsel yönde tonlama oldukça önemli bir yer kaplar. Tonlamalarda farklılıklar nedeniyle ciddi anlam değişmeleri ortaya çıkmaktadır, bu nedenle çalışmada söz diziminde iletişimsel yönde tonlama unsuru değerlendirilecektir.