Gastronomi ve Coğrafi İşaretlerin Sistematik Derleme Tekniğiyle İncelenmesi

Creative Commons License

Denk E., Oğan Y.

Kent akademisi (Online), cilt.18, sa.2, ss.999-1023, 2025 (Hakemli Dergi)

Özet

Coğrafi işaret tescilli ürünler, bir yörenin gastronomi potansiyelinin yansıtılmasında önemli bir araç olma özelliği taşımaktadır. Bu özel ürünlerin büyük bir kısmını da gastronomi alanındaki ürünler oluşturmaktadır. Bu durum gastronomi alanında rekabet, turizm, pazarlama, tanıtım, imaj başta olmak üzere tüm paydaşlara pek çok açıdan avantajlar sağlamaktadır. Bilindiği üzere son yıllarda coğrafi işaret tescil süreci tamamlanmış veya başvuru süreci devam eden gastronomik ürünlerin sayısında önemli artışlar görülmektedir. Bunun yanı sıra araştırmacıların da coğrafi işareti konu edinen bilimsel çalışmalara yoğun bir ilgisi bulunmaktadır. Bu doğrultuda çalışmanın amacını gastronomi alanında coğrafi işaret tescilli ürünlere yönelik yapılan bilimsel çalışmaları sistematik açıdan incelemek oluşturmaktadır. TR Dizin ve Web of Science veri tabanlarında konuya ilişkin literatür taraması yapılarak veriler elde edilmiştir. Çalışmanın ulusal yazın boyutunu TR Dizin (27) ve uluslararası yazın boyutunu Web of Science (31) veri tabanlarında yer alan toplam 58 çalışma oluşturmuştur. Çalışmaların sistematik olarak incelenmesi amacıyla verilerin meta ve içerik analizleri yapılmıştır. İlgili veri tabanlarında yer alan çalışmaların 2020 yılından sonra daha fazla yapıldığı ve genellikle sosyal bilimler alanında yayınlandığı görülmektedir. Her iki veri tabanında da anahtar kelime olarak ortalama dört kelime tercih edilirken çalışmalarda yer ve ürün adlarının ön plana çıktığı tespit edilmiştir. Çalışmalarda metodolojik yaklaşım açısından nitel araştırma yöntemlerinin yaygın olarak tercih edildiği, veri toplamada ise genel olarak ikincil kaynaklar ve görüşme tekniğinden yararlanıldığı belirlenmiştir. Gastronomi turizmi, ürün tespiti, turizm potansiyeli, yiyecek içecek işletmeleri menüsü, gastronomi rotası, kırsal kalkınma, sürdürülebilirlik ve kültürel özellikler de çalışmaların odak noktasını oluşturmuştur. Bu çalışmanın literatürdeki mevcut durumu ortaya koyması sayesinde coğrafi işaret tescilli ürünlere yönelik gelecekte yapılacak olan çalışmalara katkı sağlaması düşünülmektedir.