Akademik Veri Yönetim Sistemi
Kartepe Zirvesi 2022 Dirençli Şehir Yolunda TOPLUM POLİTİKALARI, Lehimler, Hüseyin Murat, Editör, Nobel Akademik Yayıncılık, Kocaeli, ss.403-430, 2022
Günümüzde şehirler artan
nüfus, iklim değişikliği, salgın hastalıklar, enerji, su ve besin sıkıntısı,
doğal ve insan kaynaklı afetlerle mücadele etmektedir. Şehirler ve yaşam
alanları, bu sorunlarla mücadelede eskisinden çok daha dirençli ve hazırlıklı
olmak zorundadır. Son yıllarda popülerlik kazanan ‘direnç (resilience)’
kavramının kentler ve yaşam alanları ölçeklerinde tartışılıyor olması, kavramın
daha detaylı incelenmesine ve yaşadığımız alanların bu kavram üzerinden
tartışılmasına olanak sağlamaktadır. İlk kez 1973 yılında Ekoloji alanında
çalışmalarına devam eden Holling tarafından ortaya atılan direnç kavramı,
beklenmedik durumlar karşısında var olduğu sistemi koruyabilme yeteneği ve bu
durumlar sonucunda meydana gelecek değişim ve bozulmalara ayak uydurma
kapasitesi olarak tanımlanabilmektedir.
Kentlerin ve yaşam
alanlarının dirençliliği, ekonomik, toplumsal, kurumsal ve çevresel olarak
sıralanabilecek ve farklı araştırmalarla yeni eklemeler yapılabilecek
göstergeleri bünyesinde barındırmaktadır. Ancak çalışma kapsamında yapısal göstergeler
üzerinde durulacak olup, yapıların zorluklara ve ortam şartlarına adaptasyonu
sürecinde iklim değişikliği, afet riskini azaltma ve önleme, sürdürülebilirlik
gibi adaptasyonlarda göz önünde bulundurularak ‘dirençli kent yaklaşımları’
üzerinde durulacaktır. Kendi içinde akıllı kent, girişimci kent, sakin (yavaş)
kent, kompakt kent şeklinde sınıflandırılmasının yanı sıra sürdürülebilirlik
başlığı altında, kendi kendine yetebilen bahçe kentler, eko kentler, yeşil
kentler, akıllı (smart) kentler ve sürdürülebilir kentler olarak da farklı
planlama ve tasarım yaklaşımları bulunmaktadır.
Bu planlama ve tasarım
yaklaşımlarının kent ve yaşam alanları üzerinde meydana getirdiği değişimler
ele alınarak bu değişimlerin yaşadığımız şehirlerin ve mekanların dirençliliği
bağlamında nelere yol açtığı tartışılacaktır. Farklı ülkelerde yapılan projeler
ele alınarak incelenecek ve bu yapıların yaklaşımları karşılaştırılmalı olarak
ortaya konulacaktır. Bu sayede şehirlerin ve yaşam alanlarımızın bugün var olan
yaklaşımlarla dirençlilikleri tartışılarak gelecekteki yaşam alanlarımızın
ihtiyacı olan gereklilikler ve farklı yaklaşım fikirleri ve önerileri
sunulacaktır.
Anahtar
Kelimeler: dirençli yaşam alanları, dayanıklı
kentler, mekanların direnci, dirençli planlama yaklaşımları