Akademik Veri Yönetim Sistemi
ICSAS 2ND INTERNATIONAL CONFERENCE ON HUMANITY AND SOCIAL SCIENCES , Erzurum, Türkiye, 19 - 21 Nisan 2024, cilt.1, ss.282-291, (Tam Metin Bildiri)
Dünya tarihi boyunca, siyasal iktidar, erk ve iktidar temsilcileri iktidarlarını devam ettirmek, güçlendirmek için toplumu ve bireyi kendi yarattığı ya da inandığı ideoloji çerçevesinde biçimlendirmeyi amaçlamışlardır. Bu bağlamda iktidar birçok argümanı kendi çıkarları doğrultusunda kullandığı gibi tiyatro sanatını da hayal ettiği bu ideal toplumu var etmek için araç olarak seçmiş ve kullanmıştır. Türk Tiyatrosunun usta kalemi Haldun Taner, oyunlarında ideal toplum ve bireyin bir portresini çizerek, izleyicisine tiyatro sahnesinden ulaştırmayı amaçlar. Haldun Taner; Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım adlı oyununda, iktidarın idealize ettiği toplum ve bireyin tüm çarpıklıklarını, Efruz ve Vicdani adlı iki oyun kişisinin karşıt ve koşul hayat hikayesi üzerinden kurgulamıştır. Taner, bir yandan iktidarın Türk toplumunda var etmeye çalıştığı ideal bireyin temsili olan bu iki karşıt oyun kişisi üzerinden toplumsal yozlaşmanın sebeplerini aktarırken, öte yandan da bu iki karşıt oyun kişisi üzerinden iktidarın kitleyi yönetme biçimini eleştirir. Vicdani ve Efruz’un bir baştan bir sona hayat hikayelerinin aktarıldığı oyunda Haldun Taner Türk tarihinde, Meşrutiyet döneminden başlayarak 1987 yılına kadar uzanan, içerisinde Cumhuriyetin ilanı, tek partili rejim, askeri darbe ve ardından çok partili yönetim sitemini de kapsayan tüm tarihsel ve siyasi olayların gelişimini, toplumsal gerçekçi bir anlayışla izleyicisine aktarır. Tarih boyunca iktidarların tiyatro sanatını da araçsallaştırarak inşa ettiği ideal toplumu eleştiren Taner’in kendisi de tiyatro sanatını kullanarak iktidarın inandığı idealin tam tersi bir toplum ve bireyi inşa etmeyi amaçlar. Haldun Taner, oyununda sömüren ve sömürülen kavramlarını üzerinden Türk tiyatrosunda farklı bir pencere açmış ve bu pencereden tiyatromuza özgün bir kimlik ve bakış açısı kazandırmıştır.
. Throughout world history, political power, power and representatives of power have aimed to shape society and the individual within the framework of the ideology they created or believed in, in order to maintain and strengthen their power. In this context, just as the government used many arguments in line with its own interests, it also chose and used theater art as a tool to create this ideal society it dreamed of. Haldun Taner, the master writer of Turkish Theatre, aims to draw a portrait of the ideal society and individual in his plays and convey it to his audience from the theater stage. Haldun Taner; In his play titled "I Close My Eyes, I Do My Vazifemi", he fictionalized all the distortions of the society and the individual idealized by the government, through the opposing and conditional life stories of two characters named Efruz and Vicdani. While Taner, on the one hand, conveys the causes of social corruption through these two opposing characters, who are the representation of the ideal individual that the government is trying to create in Turkish society, on the other hand, he criticizes the way the government manages the masses through these two opposing characters. In the play where the life stories of Vicdani and Efruz are told from beginning to end, Haldun Taner describes the development of all historical and political events in Turkish history, starting from the Constitutional Monarchy period and extending until 1987, including the declaration of the Republic, the single-party regime, the military coup and then the multi-party government system. conveys it to its audience with a social realistic understanding. Taner, who criticizes the ideal society that governments throughout history have built by instrumentalizing theater art, aims to build a society and individual that is exactly opposite to the ideal believed in by the government, by using theater art. Haldun Taner opened a different window in Turkish theater through the concepts of exploiter and exploited in his play, and from this window he gave our theater a unique identity and perspective.