ÖZNE, sa.36.Kitap, ss.259-271, 2022 (Hakemli Dergi)
J.P.SARTRE’IN VAROLUŞÇULUK ANLAYIŞINDA AHLÂKIN TEMELLERİ ÜZERİNE
Uğur Köksal Odabaş*
Özet: J.P.Sartre (1905-1980)
egzistansiyalist düşüncenin önemli temsilcilerinden biridir. Egzistansiyalizm
farklı düşünürlerce farklı şekilde değerlendirilse de, hepsinde ortak olan
nokta, varoluşun özden önce geldiği anlayışıdır. Bu anlayışta varoluşun özden
önce geldiği tek varlık insandır. Sartre’a göre de insan belli bir özle var
olmamış, var olduktan sonra özünü gerçekleştirmeye çalışan bir varlıktır. İnsan
özünü gerçekleştirirken hiçbir dış etki veya aşkın güç vasıtasıyla bunu yapmaz.
Onun bütün edimleri özünü oluşturmaya yöneliktir. Özellikle ilkeler koyan,
değerler oluşturan bir varlık olarak insan bunu gerçekleştirirken kendi dışında
bir güç aramaz. Böyle bir anlayış Tanrıyı reddeden ve insan özgürlüğünü temele
alan bir anlayıştır. İşte Sartre’ın egzistansiyalist anlayışında da ahlâkın
temelleri olarak Tanrının reddedilişini ve insan özgürlüğünü görmemiz
mümkündür.
Anahtar Kavramlar: Varoluşçuluk, ahlâk, özgürlük,
Tanrı.