Erzurum Şehrinde Yabancı Nüfus (1835-1847)


Creative Commons License

Taşkesenlioğlu M. Y.

Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, sa.68, ss.421-449, 2020 (Hakemli Dergi)

Özet

Erzurum’da 1835 ile 1847 yılları arasında icra

edilen nüfus ve temettü sayımları esas alınarak

hazırlanan bu çalışma, çeşitli amaçlarla şehir

merkezinde bulunan Erzurumlu olmayanları konu

edinmiştir. Erzurum, 1828-1829 Osmanlı-Rus

Harbi’nden sonra sosyo-ekonomik açıdan oldukça

zayıf bir görünüme sahipti. Yöre Ermenilerinin

Ruslar tarafından Ahıska ve çevresine yerleştirilme

girişimi, şehrin ticari hayatında gerilemeye,

demografik yapısında ise karmaşık bir sürecin

yaşanmasına neden olmuştu. Sultan II.

Mahmud’un emri gereği 1831 yılında ülke

genelinde yapılan nüfus sayımları Erzurum’da ilk

kez 1835 yılında gerçekleşebilmişti. Tarihi ipek

yolunun kavşak noktalarından birisi olan

Erzurum’un demografik yapısında şehre diğer

yörelerden gelip yerleşenler veya ticari ve sair

amaçlarla şehirde bulunanlar önemli bir yer

edinmektedir. Sayısal verilere dayalı olarak

hazırlanan bu çalışma şehrin 19. yüzyılın ilk

yarısındaki sosyo-ekonomik durumuna katkı

sağlamayı ve diğer kazalardan Erzurum’a

gelenlerin ticari ve sosyo-ekonomik potansiyelini

incelemeyi amaç edinmiştir.