Modern öncesi klasik iktidar biçimlerinin özgün örneklerinden biri olan Osmanlı Devleti yönetimi, Fatih Sultan Mehmet döneminden itibaren imparatorluk aurasını tesis etmek için büyük değişimler geçirmiştir. Fatih döneminde derlenen ve sistematik hale getirilen kanunnameler bu değişimin önemli işaretlerinden biridir. “Fatih Kanunnameleri” olarak bilinen bu kanunnameler incelendiğinde iktidarın ve otoritenin kaynağının ne olduğuna dair bulgular açıklıkla tespit edilebilir. Osmanlı Devleti, iktidarın kaynağını ilahi argümanlara dayandırması sebebiyle teokratik bir devlet olarak tanımlanabilir. Ancak uygulamaları cihetinden düşünüldüğünde Osmanlı padişahlarının icraatlarında yetkinin kaynağının zaman zaman padişah emri (otoritesi) olduğu durumlar da mevcuttur. Bu sorunsal, Fatih Kanunnamelerini söz konusu olduğunda seküler veya teokratik (teolojik) olup olmadığına dair bir tartışma ekseninde sürdürülmektedir. Birtakım akademisyenler ve düşünürler, Fatih Kanunnamelerinin iktidarın kaynağına atıfla teokratik karakterli olduğunu söylerken, bir grup bilim insanı ise uygulamalardaki otoritenin durumunu göz önünde bulundurarak kanunnamelerin seküler olduğunu öne sürmektedir. Bu çalışmada, klasik dönem İslam siyasal geleneğindeki monarşinin politik ontolojisinden hareketle yeni bir kavram geliştirmek (neology) suretiyle Fatih Kanunnamelerinin teolaik olduğu öne sürülecektir.
The Ottoman Empire which is the sui generis model of the pre-modern power forms has huge transformations since the era of Mehmed II (The Conqueror) in order to gain an imperial aura. The lawbooks (Kanunnamahs) which were codified and systematized in his era is one of these huge transformations. When these kanunnamahas, known as Fatih Kanunnameleri in Turkish, are examined some findings on the source of authority and power can be detected. The Ottoman Empire can be defined as a theocratic state since the source of its power comes from the divine arguments. Yet, given the implementations there some cases in which the source of authority is the order (authority) of the sultan. This problematic is developed around whether the kanunnamahs have secular character or theocratic one. While some scholars and thinkers argue that the kanunnamahs are theocratic referring to the source of the power, some other scholars and thinkers offer they are secular due to the case of the authority in the practices of the monarchs. This study proposes, through a neology, the theolaicity of the kanunnamahs considering the political ontology of the monarchy in the Classical Islamic tradition of politics.
