SELÇUKLU MİMARİSİNDEKİ KUBBELERDE OPTİK İZLENİMLER OPTICAL IMPRESSIONS ON THE DOMES IN SELJUK ARCHITECTURE

BERKLİ Y., GÜL S.

TURAN-SAM Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergisi, cilt.14, sa.56, ss.11-26, 2022 (Hakemli Dergi)

Özet

Tarih boyunca farklı uygarlıklar, çeşitli tavır ve üsluplar doğrultusunda, başvurdukları bazı ilimler ile

var olmuşlardır. Bu ilimler, inanç ve mistik öyküler ile paralel olarak kendini göstermiştir. Bir uygarlığın,

toplumun kültürel ve sanatsal gelişimi oldukça geniş bir yelpazeye yayılır. Mitler, inançlar, coğrafi yapı,

bilimsel gelişim gibi birçok farklı alanın bir birikimidir. Bu tür kültürel zenginliği çok geniş olan

uygarlıklardan biri de Büyük Selçuklu ve Anadolu Selçuklularıdır. Kültürel mirasın zenginliklerini,

Selçuklular, mimarisinde optik detaylar; tekrar, ritim, biçim, çizgi, doku, renk, süreklilik veya minimal gibi

belirli ama farklı biçimlerin tekrarlanması sonucunda çeşitli yanılsamalar yaratmış ve bu yaklaşımlarıyla

gökyüzü bilimini kusursuz olabilecek nitelikte kullanmışlardır.

Selçuklulardaki optik keşfi görsel olarak özellikle kubbe formlarında soyut bir anlayışla hakikatin

varlığını, yaratıcı güç dünyasını somutlaştırma inancıyla var olmuştur ve kavram olarak bu soyut yorumların

geniş bir yelpazesi vardır. Tinsel bir algı doğrultusunda; sonsuz olanı mimaride kubbe iç detaylarında işlemiş

ve derinlik algısını gerçek boyutta izleyiciye hissettirmiştir.

Throughout history, different civilizations have existed in line with various attitudes and styles, with

some sciences they have applied. These sciences showed themselves in parallel with faith and mystical stories.

The cultural and artistic development of a civilization and society spans a wide spectrum. It is an accumulation

of many different fields such as myths, beliefs, geographical structure, scientific development. One of the

civilizations with such a wide cultural richness is the Great Seljuks and Anatolian Seljuks. The richness of the

cultural heritage, the Seljuks, optical details in their architecture; As a result of the repetition of certain but

different forms such as repetition, rhythm, shape, line, texture, color, continuity or minimal, they created

various illusions and used the science of astrology to be perfect with this approach.

The optics discovery in the Seljuks existed with the belief of embodying the existence of truth and the

creative power world with an abstract understanding, especially in dome forms, and these abstract

interpretations as a concept have a wide range. In line with a spiritual perception; the infinite was

embroidered in the interior details of the dome in architecture and made the viewer feel the perception of

depth in real size.