Akademik Veri Yönetim Sistemi
educongress 2022 International educational congress, Antalya, Türkiye, 17 - 19 Kasım 2022, cilt.1, sa.1, ss.918-919
ÖZET
Her geçen gün gelişen ve değişen
dünyada insanların, bilişsel, sosyal, toplumsal yaşam gelişimlerini büyük
oranda etkileyen eğitim ve öğretim sistemlerinin değişip gelişmesi de
kaçınılmaz olmaktadır. Eğitim sistemleri üzerinde yapılan pilot uygulamalarla
ortaya çıkan fırsat durumları değerlendirilerek genele uygulanan eğitim
stratejileri güçlendirilmeye çalışılmaktadır. Bilim ve teknolojinin
ilerlemesine bağlı olarak eğitimde dijitalleşme yerini almıştır(Ateş ve Altun,
2008; Deperlioğlu ve Yıldırım, 2009; Şenkal ve Dinçer,2012; Varol, 2001). Nitekim
günümüzde kullanılan eğitim materyallerine( tablet, akıllı tahta, similasyon,
mikroskop, projeksiyon cihazı, beyaz tahta vs.) sınıf ortamlarına, laboratuvarlara,
uygulama alanlarına bakıldığında önceden denenmiş ve yarar sağlamış olan
uygulamalar sınıflara, okullara ve eğitime kazandırılmıştır. Bunun yanı sıra
eğitimini çalışma hayatıyla birlikte devam ettirmek isteyen, aynı anda iki
üniversite okumak isteyen ya da herhangi bir sebeple eğitim ortamında
bulunamayacak bireylerin eğitim hakkını
kullanmalarının önünü açan uzaktan eğitim uygulamaları yine eğitim
sistemlerinin yaşanılan zamana göre entegrasyonunun sağlanmasına yönelik
girişimlerin sonucunda kullanılabilir hale getirilmiştir. Ayrıca günümüzde
hibrit (karma model) model olarak birçok yükseköğretim kurumunda örgün ve
uzaktan eğitim aynı öğrenci gruplarına bir arada kullanılmaktadır. Geçmişte
birçok süreçten geçen eğitim uygulamaları günümüzde örgün ve uzaktan olmak
üzere genel olarak 2 başlık altında ele alınabilirken günümüzde hibrit model de
eklenerek 3 başlık haline dönüştüğü söylenebilir. Sürekli bir değişim ve gelişim içerisinde olan
eğitim uygulamalarının bu dinamik yapısının temelinde; insana görelik, duruma
görelik, bireysel farklılıklara yönelik, günün koşullarına görelik durumları
önemli yer tutmaktadır. İnsanların eğitim haklarının her durum ve koşulda
kullanılabilmeleri adına sürekli olarak yeni bir değişim ve dönüşüme hazır
yapısını da korumaya devam edeceği görülmektedir. Toplumların başarılı
olmasında toplumu oluşturan bireylerin eğitim seviyeleriyle önemli bir ilişkisi
olduğu (Al ve Madran, 2004) gerçeği göz önüne alındığında yapılan çalışmaların
ne denli değerli oldukları görülebilir.
Son yıllardaki teknolojik gelişmelerin
eğitimde kullanımını sıklaştırdığı ve geliştirdiği uzaktan eğitim için yapılan
tanımlara bakılacak olunursa; uzaktan eğitim, gerekli tüm fiziki şartların,
araç-gereç ve alt yapının, öğrenci ve öğretmenin bir araya getirilmesiyle
ortaya çıkar(Gürer, Tekinarslan ve Yavuzalp, 2016; Türkoğlu, 2003). Başka bir
tanımda öğrenen ve öğretenin farklı mekânlarda olduğu, ders kaynakları ve
etkileşim için teknolojiden faydalanılmasıyla ortaya çıkan eğitimdir (Çukadar
ve Çelik, 2003; Odabaş, 2003). Uzaktan eğitim, kaynak ile alıcı arasında
bağlantı kurabilen sistemdir (Eygü ve Karaman, 2013). Yapılan tanımlardan
hareketle uzaktan eğitim için, daha geniş hedef kitleye ulaşma potansiyeline
sahip, mekana bağımlı olmadan, teknoloji temelinde yürütülen eğitimdir
denilebilir. Örgün eğitim ise,
bireylerin bir araya gelerek sınıf ortamını kullandıkları, aktif bir etkileşim
içerisinde bulunma imkânı sağlayan, sınıf içerisinde öğretim personelinin
bulunduğu eğitim uygulamalarıdır.
Karma eğitim uygulamalarının
kullanıldığı yükseköğretim kurumlarında, bu uygulamayı kullanmanın sınırlılık
ve avantajları göz önünde bulundurularak başlatıldığı düşünülmektedir. Ancak
hibrit eğitim alan yükseköğretim kurumu öğrencilerinin örgün eğitim ve uzaktan
eğitim uygulamalarına ilişkin görüşleri ayrı zamanlarda ve farklı dönemlerde
ayrı ayrı çalışmalarda incelenmiş olmasına rağmen bu iki eğitim uygulamasının
yükseköğretim öğrencileri görüşleriyle
karşılaştırılması çalışmasına rastlanmamıştır. Bu sebeple örgün eğitim
ile uzaktan eğitimin bir arada kullanıldığı yükseköğretim kurumlarında okuyan
öğrencilerin bu eğitim uygulamalarına yönelik görüşlerine dayalı, bu eğitim
uygulamalarının karşılaştırmalarının yapılması bu çalışmanın amacını
oluşturmaktadır.
Bu amaçla çalışma, tarama
modellerinden nitel araştırma (durum çalışması) yöntemi kullanılmıştır. Çalışma
grubunu 40 yükseköğretim öğrencisi oluşturmaktadır. Hedeflenen çalışma
grubundaki öğrenci sayısı 100 olsa da 30 görüşmeden sonra cevapların tekrar
ettiği görüldüğünden 40 öğrenci ile görüşüldükten sonra görüşmeler
tamamlanmıştır. Çalışmanın örneklemi evren içerisinden basit tesadüfi örnekleme
yöntemiyle oluşturulmuştur. Çalışmanın verileri yarı yapılandırılmış görüşme
formu kullanılarak ve yüz yüze görüşmeler yapılarak toplanmıştır. Başta nitel
veriler için sorular hazırlanıp, uzman ve katılımcılardan anlaşılırlık onayı
alındıktan sonra veriler toplanarak analizleri yapılmıştır. Verilerin analizi,
katılımcı görüşleri doğrultusunda betimsel analiz ve içerik analizi
kullanılarak yapılmıştır. Elde edilen verilerin tema ve alt temaları
görüşmelerde ortaya çıkan görüşler doğrultusunda oluşturulmuştur. Araştırma
verilerinin analizinde betimsel analiz ve içerik analizi teknikleri
kullanılmıştır. Betimleyici analiz; elde edilen verilerin önceden belirlenen
temalara göre özetlenip yorumlandığı, görüşülen kişilerin görüşlerini çarpıcı
bir şekilde yansıtmak için doğrudan alıntıların sıklıkla kullanıldığı ve
sonuçların neden-sonuç ilişkileri çerçevesinde yorumlandığı bir analiz
tekniğidir. (Yıldırım ve Şimşek, 2000). Betimsel analiz tekniği, üç adım (veri
indirgeme, veri sunumu, çıkarım ve doğrulama) çerçevesinde
gerçekleştirilmiştir. Verilerin sunumunda atıf seçiminde çarpıcı (farklı
görüş), açıklayıcı (temaya uygunluk), çeşitlilik ve uç örnekler kriterleri
dikkate alınmıştır (Ünver, Bümen ve Başbay, 2010). Formlardan elde edilen
veriler önce Office programına aktarılmış, birkaç kez okunmuş ve bunun için
kodlama oluşturulmuştur. Ardından kodlar bir araya getirilerek ve araştırma
bulgularının ana hatlarını oluşturacak temalar ortaya konularak betimsel ve
içerik analizleri yapılmıştır.
Çalışmanın bulgularında uzaktan
eğitimin mekan ve zamandan bağımsız olması (n:10), senkron ve asenkron ders
yapma imkanı sunması (n:4), teknoloji ile iç içe olunması sebebiyle teknolojik
materyallerin kullanımını geliştirmesi (n:2)
olumlu yönlerinde; internet, elektrik, cihaz gibi teknolojik aletlere
bağımlı olması(n:16), verimliliğinin düşük olması(n:6), öğrenci-öğretmen,
öğrenci-öğrenci etkileşiminin sınırlılığı(n:5), uygulamalı derslerin
yapılamaması(n:5), teknolojiye yüksek maruziyet dolayısıyla sağlık sorunlarına
yol açabilmesi (n:2) olumsuz öne çıkan
kodlar olmuştur. Örgün eğitimin öğretici ve arkadaş etkileşiminin olması
(n:28), verimliliğinin daha fazla olması (n:22), uygulamalı derslerin
işlenebilmesi (n:12), ders süresinde esnek davranılabilmesi sebebiyle derslerin
daha detaylı işlenebilmesi (n:8), öğrencinin derslerde daha aktif rol
alabilmesi (n:6), herhangi bir dış enerjiye bağımlı olmadığından derslerin
kesintisiz işlenebilmesi (n:5), öğrencilik hissini daha iyi vermesi (n:4)
olumlu yönlerine ilişkin; aileden uzakta
olma (n:2), mekana bağlı olması (n:2) olumsuz yönlerine ilişkin öne çıkan
kodlar olmuştur.
Çalışmanın tartışma ve sonuç
bölümünde bulgular alan yazında yer alan konuyla ilgili çalışmalarla tartışılmıştır.
Çalışmanın sonucunda örgün eğitimin etkileşim içermesi yönüyle uzaktan
eğitimden daha kullanılabilir görüldüğü, daha verimli bir eğitim olduğu,
uygulamalı derslerin işlenebilir olması sebebiyle mesleğe yönelik hazırlama
noktasında daha iyi imkanlar sunduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. Ayrıca uzaktan
eğitimin, mekâna ve zamana bağlı olmaması, eş zamanlı ve eş zamanlı olmayan
ders imkanlarının olması ve çağın gereklerine uygun olarak teknoloji kullanımın
yaygınlaştırılmasına katkı sağlaması yönleriyle örgün eğitimden olumlu noktada
farklılaştığı sonuçlarına ulaşılmıştır. Uzaktan eğitimde bilgisayar destekli
materyallerin kullanılmasının eğitimin verimliliğini arttırdığını belirten
araştırma (Kör, Çataloğlu ve Erbay, 2013) gibi bu çalışmanın sonuçlarıyla
farklı sonuçlar veren çalışmalarla ve uzaktan eğitim uygulamalarında yüz yüze
etkileşim eksikliğinin olması, aktif katılım eksikliği, motivasyon eksikliğinin
olması sebebiyle kendini sistem dışında hisseden öğrencilerin olması sonucuna
ulaşılan (Bilgiç ve Tüzün, 2015) ve
yapılan bu çalışmayla benzer sonuçları veren çalışmalarla tartışılmıştır. Öneriler
başlığı altında gün geçtikte gelişen uzaktan eğitimin diğer paydaşlarıyla da
yapılan çalışmaların güncellenmesine ilişkin önerilerde bulunulmuştur. Bunun
yanı sıra uzaktan eğitimin geliştirilebilmesine katkı sağlayacak öğrenci ve
öğretmen görüşlerine dayalı karşılaştırmalı çalışmaların yapılması önerisinde
bulunulmuştur.
Anahtar
Kelimeler: uzaktan
eğitim, örgün eğitim, öğrenci
Kaynakça
1.
Al,
U., & Madran, O. (2004). Web tabanlı uzaktan eğitim sistemleri: Sahip
olması gereken özellikler ve standartlar. Bilgi
Dünyası, 5(2), 259-271.
2.
Ateş,
A. & Altun, E. (2008). Bilgisayar Öğretmeni Adaylarının Uzaktan Eğitime
Yönelik Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Gazi University Journal of Gazi Educational
Faculty (GUJGEF), 28(3), 125-145.
3.
Bilgiç,
H. G., & Tüzün, H. (2015). Yükseköğretim kurumları web tabanlı uzaktan
eğitim programlarında yaşanan sorunlar. Açık öğretim Uygulamaları ve
Araştırmaları Dergisi, 1(3), 26-50.
4.
Deperlioğlu,
Ö., Yıldırım, R. (2009). Mesleki eğitimin uzaktan eğitim ile desteklenmesi ve
örnek uygulama. Afyon Kocatepe
Üniversitesi Fen Ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 9(1), 61-70.
5.
Kör,
H., Çataloğlu, E., & Erbay, H. (2013). Uzaktan ve örgün eğitimin öğrenci
başarısı üzerine etkisinin araştırılması. Gaziantep
University Journal of Social Sciences (http://jss.gantep.edu.tr) 2013 12(2)
Technology Special Issue:267-279
ISSN: 1303-0094
6.
Şenkal,
O. & Dinçer, S. (2012). Geleneksel sınıfların uzaktan eğitim platformuna
dönüştürülmesi: bir model çalışması. Bilişim
Teknolojileri Dergisi, 5(1), 13-18.
7.
Ünver,
G., Bümen, N. T., & Başbay, M. (2010). Yönetici, Öğretim Elemanı ve
Öğrencilere Göre Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans Programinin
Etkililiği. Educational Sciences: Theory
& Practice, 10(3).
8.
Varol,
N. (2001). İnternet’in uzaktan eğitimdeki konumu. Akademik Bilişim, 1-2.
9.
Yıldırım.
A. & Şimşek H., (2000), Sosyal
Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara.