Yapay Zekâ ve Sürdürülebilirlik İlişkisi Üzerine Doktora Tezlerinin Bibliyometrik Profili

Creative Commons License

Dertli Ş., Dertli M. E.

Uluslararası Davranış, Sürdürülebilirlik ve Yönetim Dergisi, cilt.10, sa.19, ss.151-174, 2024 (Hakemli Dergi)

Özet

Günümüzde yapay zekâ ve sürdürülebilirliğe ilişkin birçok çalışma bulunmasına rağmen doktora tezlerinde konu ile ilgili eksikliklerin bulunduğu görülmüştür. Bu anlamda yapay zekâ ve sürdürülebilirlik konusunda hazırlanmış doktora tezlerinin bibliyometrik profilinin ortaya koyulması ve gelecek çalışmalara yol göstermesi açısından bu çalışma önem arz etmektedir. Bu çalışmanın temel amacı yapay zekâ ve sürdürülebilirliğe yönelik doktora tezlerinin literatürdeki durumunu belirleyebilmektir. Yükseköğretim Kurulu Tez Merkezi’nin tarama bölümünde tez türü “doktora”, aranacak kelimeler ise “yapay zeka” ve “sürdürülebilirlik” kelimeleri seçilerek yapılan tarama sonucunda 30 doktora tezine ulaşılmıştır. Elde edilen doktora tez çalışmalarının “başlıkları”, “yazarları”, “yayım yılları”, “üniversiteleri”, “enstitüleri”, “ana bilim dalları”, “yayım dili”, “danışman unvanı”, “araştırma konuları ve sayıları”, “anahtar kelimeleri”, “erişim durumları”, “kaynakça sayıları”, “içeriği”, “sayfa sayıları” SPSS ve kelime bulutunda analiz edilmiştir. Yapılan analiz sonucunda “yapay zekâ” ve “sürdürülebilirlik” konulu doktora tez çalışmalarının 2011-2023 yılları arasında yayımlandıkları tespit edilmiştir. Bu çalışmaların en fazla “Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrol” konusunda ele alındığı sonucuna ulaşılmıştır. Tez adlarında en fazla “analiz”, “yapay zekâ”, “planlama”, “enerji”, “kentsel”, “algoritma”, “biyokütle”, “sürdürülebilir”, “tasarım”, “model”, “teknik”, “oluşturma” kelimelerinin kullanıldığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak yapay zekâ ve sürdürülebilirlik konularına ilişkin daha fazla doktora tez çalışmalarının yapılmasına ihtiyaç olduğu tespit edilmiştir. Çalışma sonuçlarının yalnızca Yükseköğretim Kurulu Tez Merkezi’nin doktora tezlerinden elde edilen verilerin oluşturması nedeniyle yapay zekâ ve sürdürülebilirlik ilişkisine yönelik yurt dışında hazırlanan tez çalışmalarının bibliyometrik yöntemle incelenmesi önerilmiştir. Buna ek olarak nicel ve nitel araştırma sayılarının arttırılması önerilmiştir. Elde edilen diğer bulgular sonuç bölümünde ayrıntılı olarak ele alınmıştır. 

Although there are many studies on artificial intelligence and sustainability today, it has been observed that there are deficiencies in doctoral theses on the subject. In this sense, this study is important in terms of revealing the bibliometric profile of doctoral theses on artificial intelligence and sustainability and guiding future studies. The main purpose of this study is to determine the status of doctoral theses on artificial intelligence and sustainability in the literature. In the scanning section of the Thesis Centre of the Council of Higher Education, the type of thesis is "doctorate", the words to be searched are "artificial intelligence" and "sustainability", and 30 doctoral dissertations were reached as a result of the scanning. The "titles", "authors", "years of publication", "universities", "institutes", "main branches of science", "language of publication", "supervisor title", "research topics and numbers", "keywords", "access status", "bibliography numbers", "content", "page numbers" of the doctoral dissertations were analysed in SPSS and word cloud. As a result of the analysis, it was determined that doctoral thesis studies on "artificial intelligence" and "sustainability" were published between 2011-2023. It was concluded that these studies were mostly addressed in the subject of "Computer Engineering Sciences-Computer and Control". It was determined that the words "analysis", "artificial intelligence", "planning", "energy", "urban", "algorithm", "biomass", "sustainable", "design", "model", "technical", "creation" were mostly used in thesis titles. As a result, it was determined that there is a need for more doctoral thesis studies on artificial intelligence and sustainability. Since the results of the study only consist of the data obtained from the doctoral theses of the Council of Higher Education Thesis Centre, it is recommended to examine the thesis studies prepared abroad on the relationship between artificial intelligence and sustainability by bibliometric method. In addition, it was suggested to increase the number of quantitative and qualitative studies. Other findings are discussed in detail in the conclusion section.