Kültür, bir toplumu diğerinden ayıran ve o toplumda yaşayan insanlar tarafından paylaşılan değerler, inançlar, yemek alışkanlıkları, sosyal yaşantılar, görsel sanatlar, atasözleri ve deyimler gibi maddi ve maddi olmayan ögelerin bütünüdür. Kültürel ögeler çeşitli yollarla nesilden nesile aktarılmaktadır. Çocuklara bilgi aktarmanın yollarından biri de çizgi filmlerdir. Çizgi filmler aracılığıyla çocuklara çeşitli kültürel değerler anlatılmaktadır. Bu kapsamda kültürel çizgi filmlerden biri olan “Alpman” isimli çizgi film ele alınmıştır. Çalışma kapsamında incelenen çizgi filmde Türk kültürüne ait hangi ögelerin aktarıldığı, hangi kültürel ögenin daha fazla işlendiği ve bu ögelerin nasıl resmedildiği sorularına cevap aranmaktadır. Çalışmada belirlenen amaç ve sorular doğrultusunda derinlemesine mülakat yönteminin yanı sıra içerik ve söylem analizi yöntemlerinin birlikte kullanıldığı karma analizinden yararlanılmaktadır. Derinlemesine mülakat yöntemi ile 11-14 yaş arasındaki 10 çocuğa kültürel ögeler ve incelenen çizgi filmde bu ögelerin aktarımı ile ilgili sorular sorulmuştur. Ayrıca çizgi filmin içerisindeki söylemlerin ve görsellerin kültürü nasıl aktarıldığını belirlemek amacıyla sırasıyla söylem ve içerik analizi yapılmıştır. Çalışmanın sonucunda çizgi filmde yaşadıkları çadır, at, ok, yay, halı dokuma gibi maddi ögelerin yanında hikâyeler, atasözleri ve halk hekimliği gibi maddi olmayan ögelere de yer verildiği görülmektedir. Çalışmanın derinlemesine mülakat yönteminin uygulandığı katılımcıların verdikleri cevaplar çerçevesinde katılımcıların Türk kültürüne ait at, ok atma, mangala oyunu, güreş, çadır, gölge oyunu ve zerde tatlısını genel olarak bildikleri görülmektedir. Bu bilgilerin genellikle okul, aile ve medya aracılığıyla öğrendikleri anlaşılmaktadır. Özellikle ata binme, ok atma ve çadır yaşamının en çok bilinen kültürel ögeler olduğu görülmektedir. Yine gölge oyunun da bilindiği özellikle ilk olarak Hacivat ve Karagöz isimli oyunun akla geldiği dikkat çeken sonuçlardandır. Fakat Alpman çizgi filmi aracılığıyla vaşak hayvanının Türk kültüründe önemli olduğu, çevgen oyunun kültürel bir oyun olduğu öğrenilmiştir. Bu bağlamda çizgi filmin kültürel öge aktarımında etkili olduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca her bölümde farklı kültürel ögeyi göstermesi ve unutulmaya yüz tutan kültürel ögeleri hatırlatması çizgi filmi değer aktarma konusunda anlamlı kılmaktadır. Çalışmanın sonuçları göz önüne alındığında kültürel ögelerin anlatıldığı çizgi filmlerin sayısının artması gerektiği önerilmektedir.
Culture is the whole of tangible and intangible elements such as values, beliefs, food habits, social lives, visual arts, proverbs and idioms that distinguish one society from another and are shared by the people living in that society. Cultural elements are transmitted from generation to generation in various ways, including cartoons. In this context, the cartoon named "Alpman", which is one of the cultural cartoons, was discussed. In the cartoon examined within the scope of the study, answers are sought to the questions of which elements of Turkish culture are conveyed, which cultural elements are processed more and how these elements are depicted. In line with the purpose and questions determined in the study, in-depth interview method as well as mixed analysis in which content and discourse analysis methods are used together are used. As a result of the study, it is seen that in addition to material items such as tents, horses, arrows, bows, carpet weaving in the cartoon, intangible items such as stories, proverbs and folk medicine are also included. It is seen that the participants generally know the horse, archery, mangala game, wrestling, tent, shadow play and zerde dessert of Turkish culture. In particular, horse riding, archery and tent living seem to be the most well-known cultural elements. Another striking result is that shadow play is also known, and especially the play called Hacivat and Karagöz comes to mind first. However, through the Alpman cartoon, it was learned that the lynx animal is important in Turkish culture and that the game of Çevgen is a cultural game. It is one of the valuable features of the cartoon that it reminds the cultural elements that are about to be forgotten in each episode. It is suggested that the number of cartoons about cultural elements should be increased.
