Çalışma alanı Erzincan Ovası’nı kuzeyden, kuzeybatı (KB)-güneydoğu (GD) doğrultusunda sınırlayan Keşiş (Esence) Dağları’nın (Keşiş Tepe, 3549 m) ovaya bakan güney-güneybatı aklanında yer alan, birbirinden subölümü hatları ile ayrılmış, paralel drenajlı çok sayıda akarsu havzasını temsil eden Günebakan Dere, Allahmedet Dere ve Çadırtepe Dere havzalarını kapsamaktadır. Bu çalışmada ilk olarak Günebakan Dere Havzası’nda 17/07/2011, diğeri ise 03/07/2020 tarihinde olmak üzere iki kez afet boyutunda meydana gelen ve önemli mal kayıplarıyla sonuçlanan sel-taşkın olayının oluşum ve gelişim süreciyle doğal ve beşeri çevre üzerindeki etkileri incelenmiştir. İkinci olarak Erzincan Ovası’nı kuzeyden kuşatan Esence Dağları’nın güney-güneybatı aklanında birbirine komşu olan Günebakan, Çadırtepe ve Allahmedet Dere havzalarının morfometrik özellikleri ortaya konularak sel-taşkın üretme potansiyelleri araştırılmıştır. Bu kapsamda Günebakan Dere Havzası’nda oluşan sel-taşkın olayını önceleyen bir yaklaşımla mevcut akarsular üzerinde oluşan/oluşması muhtemel olan sel-taşkın olaylarında havza morfometrisinin etki düzeylerini belirlemek amacıyla alansal, çizgisel ve relief morfometrik indislerden yararlanılmıştır. Çalışma kapsamında yapılan analizlerde havzaların uzunluğu, genişliği, şekli, engebelilik derecesi, drenaj yoğunluğu, akarsu sıklığı ve uzunluğu, akarsuyun çatallanma oranı, yüzeysel akış uzunluğu ve akım toplanma zamanı gibi parametreler değerlendirilmiştir. Analiz sonuçlarına göre havzaların morfometrik yapısıyla moloz akmaları arasında yakın bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre aynı aklandaki Günebakan Dere Havzası’nın gerek yatak eğimi ve genişliği, gerekse çatallanma oranı ve uzunluk değerleri gibi parametreler ölçeğinde komşu havzalara göre sel ve taşkın üretme potansiyeli daha yüksek olan havza olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
The research area is Günebakan, which represents a large number of parallel drained river basins located in the south-southwest part of the Keşiş (Esence) Mountains (Keşiş Tepe, 3549 m) that border the Erzincan Plain from the north in the northwest (NW)-southeast (SE) direction. The stream includes the Allahmedet Stream and Çadırtepe Stream basins. In this study, the formation and development processes of two flood-overflow events that occurred in Günebakan Stream Basin, the first on 17/07/2011 and the second on 03/07/2020, in the size of a natural disaster and resulted in significant property losses, and their effects on the natural and human environment were examined. In addition, the morphometric characteristics of the Günebakan, Çadırtepe, and Allahmedet stream basins, which are adjacent to each other in the south-southwest catchment area of the Esence Mountains, which surround the Erzincan Plain from the north, were revealed and their flood-overflow potentials were investigated. In this context, with an approach that prioritizes the flood-overflow events occurring in the Günebakan Stream basin, areal, linear, and relief morphometric indices were used to determine the effect levels of the basin morphometry in the flood-overflow events that occur or are likely to occur on the existing running waters. In the analyzes carried out, it was observed that there was a close relationship between the morphometric structure of the relevant basins and the debris-laden floods. In addition, it was concluded that the Günebakan Stream basin in the same catchment area has a higher flood and overflow potential compared to the neighboring basins.
