Dolichenus Kültü: Yozgat Müzesi Örnekleri


Has A.

Manas Journal of Social Studies, cilt.14, sa.1, ss.371-381, 2025 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 14 Sayı: 1
  • Basım Tarihi: 2025
  • Dergi Adı: Manas Journal of Social Studies
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.371-381
  • Atatürk Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

İnsanoğlunun geçmişinde yadsınamaz bir rolü olan kuşların sanatsal anlamda çıkış noktalarının Suriye ve Anadolu olduğu görüşü ağır basmaktadır. Anadolu’da bu tipler içerisinde sıklıkla karşılaşılan kartal figürü, göksel kudreti temsil etmekte ve zaferle ilişkilendirilmektedir. Bu araştırmada ise en önemli atribüsü kartal olan baş tanrı Jüpiter’in (Zeus) sayısız kültleri arasında yer alan ve farklı tiplerle betimlenen Dolichenus kültünün tanımı, doğuşu, yayılımı ve tasvirlerine değinilmiştir. Anadolu’dan doğan ve Roma İmparatorluğu’nun geniş bir kesiminde hayat bulan ve çok farklı şekillerde betimlenen Doliche Kült tanrısı Jüpiter’i, boğa ya da keçi figürleri üzerinde değil bunları pençeleri altına alan kartal ile temsil edildiğini görüyoruz. Bahsettiğimiz tipte örneklerini gördüğümüz Yozgat Müzesi’nde bulunan iki eserle de konu daha geniş bir yelpazede aktarılmaya çalışılmıştır. Ayrıca akıllarda kalan: “Dolichenus kültünü yaşayan toplumların neden böyle bir inanışa ihtiyaç duyduğu” sorusu da cevaplanmaya çalışılmıştır.