Akademik Veri Yönetim Sistemi
İÇ HASTALIKLARI ,Güncel Kılavuzlar Eşliğinde, Aydın ÇİFCİ,Mehmet Sinan DAL Mehmet Emin DEMİR Alpaslan TANOĞLU Şakir Özgür KEŞK, Editör, MediHealth & Hipokrat, İstanbul, ss.341-355, 2022
15
Endokrinoloji Hipofiz Adenomlarında Yeni Patolojik Sınıflflamanın Klinikte Kullanımı
Hipofiz Adenomlarında
Yeni Patolojik
Sınıflamanın Klinikte
Kullanımı
Sevilay Akalp .ZMEN
Hipofiz bezi morfolojik ve fonksiyonel olarak adenohipofiz
(anterior), n.rohipofiz (posterior) ve intermediyer olmak üzere
ü. loba ayrılmaktadır. Endokrin bir organ olan adenohipofiz
sekretuvar hücre yuvaları ve bunları .evreleyen ince duvarlı
vasküler ağın oluşturduğu glandüler yapılardan meydana gelir
ve glandın yaklaşık %80’ini oluşturur.1,2 Hematoksilen-Eozin
(HE) ile farklı boyanma .zelliğine g.re; asidofil, bazofil ve
kromofob olarak isimlendirilen ü. ana epitelyal hücre popü-
lasyonu mevcuttur. Bu hücreler; Tpit, Pit-1 ve GATA-2 yolakları
olmak üzere ü. ana sitodiferansiasyon yolağından meydana
gelmektedir.
1. Tpit (T box pituiter transkripsiyon fakt.r-19) yolağından
adrenokortikotrop hormon (ACTH) üreten hücreler,
2. GATA-2 (SF-1) (steroidojenik fakt.r-1) yolağından gonadotrop
(folikül uyarıcı hormon-FSH ve luteinizan hormon-
LH) üreten hücreler,
3. Pit-1 (pituiter transkripsiyon fakt.rü-1) yolağından ise
somatotrop (büyüme hormonu-GH), laktotrop (prolaktin-
PRL) ve tirotrop (tiroid uyarıcı hormon-TSH ) üreten
hücreler gelişmektedir.1,3
N.rohipofiz fibriler zemine sahip olup, aksonlar ve pituisitler
denen glial destek hücrelerinden, intermediyer lob ise
follikülostellat hücrelerden oluşur.1
Hipofiz bezi ve sellar b.lgenin tüm.rleri, tüm beyin tüm.rlerinin
yaklaşık %15'ini temsil eder. En sık g.rülen tüm.rler,
sella sınırlı benign n.roendokrin neoplazmalar olan hipofiz
adenomlarıdır.4 Hipofiz adenomlarının patolojik değerlendirmesi
2017’den bu yana değişikliğe uğramış olup, bu yeni sınıflama
adenomun biyolojik davranışının belirlenebilmesi a.ısından
klinisyene tanı ve tedavi konusunda karar vermede daha
fazla yarar sağlamayı ama.lamaktadır. Hipofiz adenomları histolojik
.zellikleri, kaynaklandıkları hücrelerin immünohistokimyasal
olarak boyanma .zellikleri, tüm.r boyutu (Hardy sınıflaması),
immünohistokimyasal olarak da g.sterilen hormon
expresyonu, g.sterdikleri endokrin aktivite, büyüme paterni ve
invazyon paterni (Knosp sınıflaması), adenohipfizer hücresel
soyların anlaşılması, hücre farklılaşmasına y.nelik transkripsiyon
fakt.rleri ve adenomun ultrastrakturel .zellikleri gibi bir.ok
.zelliklerine g.re sınıflandırılmaktadırlar.1-5
Dünya Sağlık .rgütü (DS.)’nün 2004 endokrin tüm.rler
sınıflamasında hipofiz endokrin tüm.rleri histomorfolojik
.zellikleri ve hormon üretimi ile birlikte değerlendirilmiştir.
Biyolojik davranışlarına g.re, Uluslararası Onkoloji
Hastalıkları Sınıflaması (ICD-O) kodları kullanılarak sadece
ü. kategoride sınıflandırılmıştır.1,6
2004 Hipofiz bezi tüm.rlerinin DS. sınıflandırması;7
1. Tipik adenom (8272/0)
2. Atipik adenom (8272/1)
3. Hipofiz karsinomu (8272/3)
B.yle bir sınıflama ile hormon üretimi, prognoz ve tedaviye
yanıtsızlık gibi konularda kliniğe sağlıklı bilgiler sunulması
hedeflenmiştir.1,6
Ayrıca boyutlarına g.re;
1. Mikroadenom (< 1cm),
Şekil 1 ve 2 yerleri belirtilmemiş