ERZURUM HACILAR HANI MİMARİSİ VE KORUMA SORUNLARI

Türk Hâkimiyetinde Erzurum ve Çevresi Uluslararası Sempozyumu, Erzurum, Türkiye, 29 Haziran 2021

İrem Şengül Kalay

Atatürk Üniversitesi Mimarlık Böl./Restorasyon ve Konservasyon Bilimdalı/Y.

Lisans Öğr./ iremkalay55@gmail.com

Emriye Kazaz

Atatürk Üniversitesi Mimarlık Böl./Dr. Öğr. Üyesi/emriyekazaz@atauni.edu.tr

Tuncer Çağrı Çakmur

Atatürk Üniversitesi Mimarlık Böl./Arş. Gör./cagri.cakmur@atauni.edu.tr

Hasan Murat Çetin

Atatürk Üniversitesi Mimarlık Böl./Arş. Gör./ hasanmurat.cetin@atauni.edu.tr

Özet

Erzurum bölgesi tarihi İpek Yolu ve kervan yolları üzerinde yer alması sebebiyle

zengin bir ticari hayata sahiptir. Bugün birçoğu yıkılmış olsa da ticaret hayatında

başrol oynayan han yapıları Erzurum’un kültür varlıkları arasında önemli bir yere

sahiptirler. Ticari dinamiklerin eskiden beri canlı olduğu Gürcü Kapı bölgesinde yer

alan 19.yy’a ait Hacılar Hanı, dikdörtgen açık avlulu plan şemasıyla Osmanlı dönemi

han tipolojisini sürdüren bir yapıdır.

Hacılar Hanı’nın ticari aks üzerindeki dış cepheleri üzerinde manifaturacılar ve ana

giriş ekseni üzerinde baharatçılar ağırlıklı olarak ticari faaliyetlerini sürdürmektedirler.

Ancak Hacılar Hanı hem farklı dönemlerde geçirdiği deprem, yangın gibi afetler hem

de avlu yönünde çoğunlukla depo, imalathane gibi yapının tarihsel kimliği ve

mekanlarıyla uyuşmayan işlevler nedeniyle malzemeden yapısal sorunlara ve

uygunsuz kütle eklerinden hatalı restorasyon uygulamalarına kadar birçok koruma

sorununu barındırmaktadır.

Bu bağlamda bir kültür mirası olarak çeşitli hasar ve bozulmalara rağmen günümüze

ulaşmış olan Hacılar Hanı’nın gelecek kuşaklara aktarılabilmesi için korunması ve

yaşatılması gerekmektedir. Bu nedenle çalışmanın amacı, Hacılar Hanı’nın mimari

özelliklerini ortaya koyarak koruma sorunları üzerine analiz ve değerlendirme

yapmaktır.

Anahtar Kelimeler: Koruma, Kültürel Miras, Hacılar Hanı, Bozulma ve Hasarlar