Akademik Veri Yönetim Sistemi
4th International Eurasian Conference on Science, Engineering and Technology (EurasianSciEnTech 2022), Ankara, Türkiye, 14 - 16 Aralık 2022, cilt.9786057213419, ss.173-178, (Özet Bildiri)
1999 Marmara depremi sonrası Sakarya ili içme suyu şebekelerinin bir kısmında ciddi hasarlar oluşmuş, kanalizasyon
şebekelerinin ise neredeyse tamamı hizmet veremez duruma gelmiştir. Bu çalışmada, Sakarya ili altyapı sistemlerinden; içme
suyu temin ve dağıtım, kanalizasyon, yağmur suyu ve doğalgaz şebekelerinin büyük bir bölümünü oluşturan gömülü boruların
sismik tehlikeler karşısındaki hasar görebilirlikleri, literatürdeki boru hasar görebilirlik metotları ile analiz edilmiştir. Gömülü
boruların olası depremlere karşı hasar görebilirliklerinin analizinde kullanılan en büyük yer hızı, klasik olasılıksal deprem
tehlike analizi yardımıyla belirlenmiştir. Hasar görebilirlik analizlerinde kullanılan zemin sınıfıları, il genelinde 2044 adet
noktadan alınan sismik veriler yardımıyla hesaplanmıştır.
Sakarya ili altyapı sistemlerinin boru envanteri oluşturulup tüm borulara coğrafi bilgi sistemleri yardımıyla hasar görebilirlik
parametreleri tanımlanmıştır. Boru hasar görebilirlik analizleri için literatürde sıklıkla kullanılan, HAZUS, Isoyama (2000),
ALA (2001) ve Yoo, Kang ve Kim (2013) metotları kullanılmıştır. Analizler sonucunda tüm borular için hasar görebilirliği
ifade eden hasar onarım oranları elde edilmiş ve borular hasar onarım oranlarına göre sınıflandırılmıştır. Yapılan çalışma
sonucunda en büyük yer hızının yüksek olduğu, Adapazarı güneyi, Serdivan, Akyazı, Arifiye, Karapürçek, Erenler, Sapanca,
Geyve ve Pamukova ilçelerindeki boruların büyük bir kısmının hasar görebilirlik seviyelerinin yüksek ve çok yüksek olduğu
görülmüştür. İl kuzeyindeki Kaynarca, Karasu, Kocaali, Ferizli ve Söğütlü ilçelerindeki boru hatlarının düşük hasar
görebilirliklere sahip olduğu görülmüştür. Ayrıca içme suyu şebekelerinde kullanılan kırılgan yapıdaki asbestli çimento
boruların hasar görebilirliklerinin çok yüksek seviyede olduğu belirlenmiştir. Kanalizasyon ve yağmur suyu şebekelerinde ise
kullanılan kırılgan yapıdaki beton ve betonarme boruların hasar görebilirlik seviyelerinin yüksek ve çok yüksek olduğu
görülmüştür. Doğalgaz şebekelerinde kullanılan boru türlerinin duktil yapıda çelik ve polietilen olmasından dolayı diğer
şebekelere göre daha güvenli olduğu belirlenmiştir.