Akademik Veri Yönetim Sistemi
BÜTÜN YÖNLERİYLE SAVAŞ, Doç. Dr. Kadir GÖMBEYAZ Doç. Dr. Ahmet EKŞİ Dr. Riad DOMAZETİ Ali SATILMIŞ Ahmet Faruk GÖK, Editör, Ensar Nesriyat, İstanbul, ss.1-1360, 2025
Gerek insanlar arası ilişkiler ve gerekse ülkeler-devletler arasındaki ilişkilerde meydana gelebilecek anlaşmazlık ve sürtüşmelerin giderilerek içte ve dışta barışın tesis edilmesi konusunda İslâm’ın insanlığa huzur getiren birtakım hukuki ve insani kuralları vardır. İnsanlığın barış ve huzura susadığı günümüzde, yaşanan insanlık dramı ve buna bağlı olarak gerek toplumun fertleri arası ilişkilerde gerekse devletlerarası ilişkilerde bozulan barış ortamının sağlanması hususunda bir alternatif olarak İslâm’ın sulha dair hem ahlaki hem de hukuki hükümlerinin bilinmesine ihtiyaç olduğu aşikardır. Dünya toplumlarının daimî surette barış ve huzur içinde yaşaması oldukça zor bir şeydir. Çünkü milletlerarası ilişkiler çıkarlara ve bunların çatışmasına esir olmuş vaziyettedir. Bu ise ilişkilerin hak ve adaletten uzaklaşmasına yol açmaktadır. Tam da içinden geçtiğimiz bu süreçte dünya milletlerinde bu durum adeta zirve noktasına varmış ve sözüm ona medeni dünya insanlığa kan ve gözyaşından başka bir şey sunamamıştır. Bu şartlar altında beyinlerini maddi güce bağlamış olan batının, insanlığın ortak erdemlerinden biri olan sulh-u sükuna kulak vermesi pek kolay gözükmüyor. Eğer batının kendinden başka dünyaların insanca yaşamasına dair zerre kadar düşüncesi olsaydı bugün kendilerini de yok etmesinden korktukları akıl almaz silahlar, nükleer bombalar vs. icat etmesine gerek kalmaz, bütün çabalarını insanlığın aleyhine olan hunharca işlerde harcamazdı. Bu sebepledir ki batı barış çağrılarına kulaklarını tıkamıştır. Bu çağrı ve çabalar uluslararası nitelikte kanuni düzenlemelere de konu olmuştur. Modern dünyada devletlerarası anlaşmazlıklar ya uzlaşmaya yönelik ikili görüşmelerle ya da arabulucu rolü üstelenen üçüncü bir ülkenin arayı bulma yönündeki çabalarıyla; bazen de sorunun bölgesel veya devletlerarası örgütlere götürülmesi suretiyle çözülmeye çalışılmaktadır. Günümüzde dünyada olup bitenleri izleyen ve tanık olan herkes, insanlığın sulha, barışa, sükunete ve huzura en çok ihtiyaç duyduğu bir zamanda olduğunu açıkça görecektir. Bu çalışmanın konusu bu düşünceden doğdu. Çalışmanın amacı İslam’ın savaş zamanlarında evrensel barışa önemli katkı sunabilecek uluslararası sulh hukukuna dair kurallarını gündeme taşımaktır. Klasik fıkıh literatürü temel alınarak yer yer güncel hususlara da işaret edilmeye çalışıldı. Çalışma dört ana başlık ve bunların alt başlıklarından ibarettir. Sulhun kavramsal tahlili yapıldı. Sulhun hükmü, Kur’ân-ı Kerîm ve sünnette sulha yapılan atıflara yer verildi. Savaş ve barışa dair öne çıkan ilkeler kısaca ele alındı. Son olarak devletlerarası sulhun hukuki boyutları incelendi.