CBS tabanlı ÇKKV-AHS yöntemi ile ekoturizm alanlarının yer seçimi: Çamlıhemşin İlçesi Örneği


Koca C., Kaymaz Ç. K.

Geomatik, cilt.9, sa.2, ss.185-206, 2024 (ESCI) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 9 Sayı: 2
  • Basım Tarihi: 2024
  • Doi Numarası: 10.29128/geomatik.1419623
  • Dergi Adı: Geomatik
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Emerging Sources Citation Index (ESCI), Central & Eastern European Academic Source (CEEAS), Directory of Open Access Journals, TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.185-206
  • Atatürk Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

“Sorumsuz” seyahat ve bilinçsiz bir tüketim şekliyle kitle turizminin, dünya ekosistem dengesini bozan zararlı etkilerine çözüm arayışında, sürdürülebilir turizm türleri gelişmeye başlamıştır. Ekoturizm, çevreye karşı bilinçli hareket edebilme, kitle turizminin olumsuz etkilerini azaltma, doğal ve kültürel turistik çekicilikleri sürdürülebilir bir şekilde kullanma gibi olumlu özelliklerinden dolayı turizm sektörünün vazgeçilmez bir parçası olan “sorumlu” seyahat şeklidir. Sahip olduğu ekoturizm potansiyeline rağmen Çamlıhemşin, hızlı turist akışı ve bilinçsiz turizm kullanımına maruz kaldığı için, sürdürülebilirlik açısından tehdit altındadır. Kırılgan ekosistemler üzerinde baskı oluşturmadan, habitat bozulmalarına, biyolojik çeşitliliğin kaybına ve sosyo-kültürel değerlerin kaybına yol açmadan uygulanacak bir turizm faaliyeti için ekoturizm planlamasının yapılması gerekmektedir. Nitekim bu planlamalarda kullanılabilecek “Çamlıhemşin ilçesi ekoturizm uygunluk modeli”nin oluşturulması; koruma, turizmi doğru yönde geliştirme, gelişimi dengeleme, yerel sakinleri toplumsal-ekonomik açıdan güçlendirme ve böylece bölgenin uzun vadeli sürdürülebilirliğinin sağlanması açısından oldukça elzemdir. Çamlıhemşin’in ekoturizme uygun alanlarının belirlenmesi için Coğrafi Bilgi Sistemleri tabanlı Çok Kriterli Karar Verme-Analitik Hiyerarşi Süreci yöntemi, uzman görüşleri anketinden hazırlanan veri seti, MS Excel Macro ve Coğrafi Bilgi Sistemleri ArcGIS 10.8 yazılımı bütünleşik kullanılmıştır. Sonuçta elde edilen nihai uygunluk modeli ile ilçe genelinde ekoturizme uygun olan alanlar belirlenmiş ve mevcut kullanımları değerlendirilerek, turizm alanında gerçekleştirilecek planlama ve uygulamalara yönelik önemli önerilerde bulunulmuştur.
Sustainable tourism types have begun to develop in the search for solutions to the harmful effects of mass tourism, a form of "irresponsible" travel and unconscious consumption, which disrupts the world ecosystem balance. Ecotourism is a form of "responsible" travel that is an indispensable part of the tourism industry due to its positive features such as being able to act consciously towards the environment, reducing the negative effects of mass tourism, and using natural and cultural tourist attractions in a sustainable manner. Despite its ecotourism potential, Çamlıhemşin is under threat in terms of sustainability as it is exposed to rapid tourist flow and unconscious tourism use. Ecotourism planning is required for a tourism activity that will be implemented without creating pressure on fragile ecosystems, causing habitat degradation, loss of biodiversity and loss of socio- cultural values. As a matter of fact, the creation of the "Çamlıhemşin district ecotourism suitability model" that can be used in these plans; Conservation is essential for developing tourism in the right direction, balancing development, empowering local residents socially and economically, and thus ensuring the long-term sustainability of the region. To determine the areas of Çamlıhemşin suitable for ecotourism, the Geographic Information Systems-based Multi-Criteria Decision Making- Analytical Hierarchy Process method, the data set prepared from the expert opinion survey, MS Excel Macro and Geographic Information Systems ArcGIS 10.8 software were used. With the final suitability model obtained, areas suitable for ecotourism throughout the district were determined and their current uses were evaluated and important suggestions were made for planning and practices in the field of tourism.