Akademik Veri Yönetim Sistemi
16. Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Sempozyumu, Eskişehir, Türkiye, 26 - 28 Ekim 2023, ss.80
Otomatik değerlendirme ve geri bildirim çevrimiçi öğrenme ortamlarının gelişmesinde ve yaygınlaşmasında kritik
öneme sahiptir. Değerlendirmenin öğrenme sürecindeki önemi ve karşılaşılan zorluklar otomatik değerlendirme
sistemlerinin geliştirilmesini teşvik etmiştir. Günümüzde yeni teknolojik gelişmelerle değerlendirme süreçlerinde
doğal dil yanıtlarının kullanımının öne çıktığı söylenebilir. Çünkü doğal dil yanıtları ile öğrenme süreçleri daha ayrıntılı incelenebilmektedir. Özellikle çevrimiçi öğrenme ortamlarında kısa cevap gibi doğal dile dayalı yanıtlar üzerinde
otomatik değerlendirmelerin yapılabildiği söylenebilir. Öğrenmenin etkililiği üzerinde önemli unsurlardan biri etkileşimdir. Öğrenme sürecinde kurulan etkileşimlerin kalıcı öğrenmelerin ediniminde etkili olduğu söylenebilir. Bu
etkileşim türlerinden biri de biçimlendirici geri bildirimdir. Biçimlendirici geri bildirim öğrenci katılımını arttırarak
derin öğrenmelerin gerçekleşmesini sağlayabilir. Bu amaç doğrultusunda kısa cevap gibi doğal dil yanıtlarına yönelik
geri bildirimlerin kullanımı önemlidir. Ancak kısa cevaplara yönelik biçimlendirici geri bildirim hala zorlu bir görevdir. Özellikle kalabalık öğrenme ortamlarında öğrenci-öğretmen etkileşimi bağlamında bu uygulamayı yürütmek
öğretmenler için oldukça zaman alıcı bir görevdir. Ayrıca öğretmen tarafından geri dönütlerin verilme zamanı da
öğrencilerin öğrenme durumlarını etkilemektedir. Teknolojide yaşanan gelişmelerle otomatik kısa cevap puanlamada öğretmen puanlamalarına eşdeğer başarıya ulaşan sistemler geliştirildiği söylenebilir. Ancak bu alandaki çalışmaların büyük çoğunluğu kısa cevapların bir puana atanması şeklinde gerçekleştirilmiştir. Bu inceleme çalışması puan
atamasının ötesinde otomatik biçimlendirici geri bildirim veren sistemlere odaklanmaktadır. Alan yazında bu konu
otomatik kısa cevap geri bildirimi olarak geçmektedir. Bu amaç doğrultusunda WoS ve ERIC üzerinden tarama süreci
yürütülmüştür. Tarama dizini için “otomatik kısa cevap geri bildirimi” kullanılmış olup uygun çalışmalar araştırmacılar tarafından incelenmiştir. Tarama sonucunda WoS (n=11) ve ERIC (n=14) tam metin makaleye ulaşılmıştır. Uygun
çalışmaların seçiminde inceleme çalışmalarında sıkça tercih edilen PRISMA yöntemi izlenmiştir. Çalışmada konuyla
ilgili alan yazında öne çıkan deneysel araştırmaların özelliklerine yer verilmiştir. Tercih edilen sistem modeli yapısı,
kullanılan veri seti özellikleri ve geri bildirim boyutları incelenen özellikler arasındadır. Çalışmalarda genellikle makine öğrenmesi ve derin öğrenme teknikleri üzerinden doğal dil yanıtlarının otomatik puanlandığı modellerin kullanıldığı görülmüştür. Sistem üzerinden atanan puanların bir sınıfı temsil ettiği söylenebilir. Çalışmalarda temsil edilen
sınıflara yönelik biçimlendirici geri bildirimlerin oluşturulduğu ve eşleştirmelerin gerçekleştirildiği görülmektedir.
Özellik mühendisliği teknikleriyle puan sınıflamasının içinde daha ayrıntılı özelleştirilmiş geri bildirimler üzerinde
çalışıldığı söylenebilir. Çünkü atanmış puanların yanıtın hangi özelliğinden kaynaklandığı önemlidir. Veri setleri genel
olarak İngilizce dilindedir. Otomatik kısa cevap geri bildirim sistemlerinde halka açık veri setlerinin daha sık tercih
edildiği söylenebilir. Yapılan deneysel araştırmaların sonuçları, otomatik biçimlendirici geri bildirimlerin öğrenme
ortamlarında etkili şekilde kullanılabilir olduğunu göstermektedir. Otomatik geri bildirim uygulamaları ile öğrencilerin vermiş olduğu kısa yanıtlara sistem tarafından anında geri dönüt sunulabilmektedir. Böylece öğrencilerin
öğrenme ortamlarındaki katılım düzeylerinin artması sağlanabilir. Dahası otomatik kısa cevaplara yönelik biçimlendirici geri bildirimler ile öğrencilerin öğrenme süreçlerini daha etkili yürütebilmeleri desteklenebilir. Özellikle sistem
tarafından atanmış olan otomatik puanın açıklanması boyutunda verilen geri bildirimlerin önemli olduğu söylenebilir. Öğrenci nerede hata yaptığını daha anlamlı şekilde görebilir ve doğru cevabı öğrenebilir. Çevrimiçi öğrenme
ortamlarında yüz yüze eğitimin sınırlı kaldığı durumlarda bu sistemler önemli bir çözüm olarak görülebilir. Öğretici
boyutunda ise bu tür sistemlerin kullanımı öğretmenin eğitim sürecinin diğer boyutlarına daha fazla odaklanabilmesini sağlayabilir. Öte yandan otomatik geri bildirim sistemleri öğrencilerin doğru cevaba doğrudan ulaşabilmelerini
sağlar. Bu durum öğrencinin öğrenme sürecini olumsuz yönde etkileyebilir. Teknoloji geliştikçe bu alanda yapılan
çalışmaların artması ve var olan problemlere daha etkili çözümlerin geliştirilmesi beklenmektedir. Böylece çevrimiçi
öğrenme ortamlarında daha büyük öğrenci gruplarının programlara kabul edilebilmesi mümkün olabilir.