Ahlâk ve Din Disiplinlerarası Bir Yaklaşım, Hasan Yerkazan, Editör, Son Çağ Yayıncılık, Ankara, ss.161-177, 2021
Sûfîler ibâdetleri kul tarafından yerine getirilmesi gereken
vecibeler değil kul ile Rab arasında kurulan ilişkiler bütünü olarak
değerlendirirler. Bu yüzden ibâdetlerin fıkıhta detayları işlenen zâhirî
hükümleri kadar bâtın âdâbı da önem arz eder. İbadetlerdeki zâhir-bâtın
münasebetinin tasavvuf ahlakı ve ibâdet âdâbıyla doğrudan irtibatı
bulunmaktadır. Tasavvuf literatüründe hem ibâdetlerin hem de ibâdetlerde yer
alan bazı rükûnların mânevî anlam ve âdâbı hakkında çeşitli eserler kaleme
alınmıştır. Bu eserlerden birisi de İbnü’l-Arabî’nin Kitâbu’l-iꜥlâm fîmâ
büniye aleyhi’l-İslâm adlı eseridir. Bu çalışmada İbnü’l-Arabî’nin
risâlesinde yer alan, ibâdetlerdeki bâtın âdâbına yönelik yorumları ele
alınmaktadır. Risâlede İslâm’ın kelime-i şehâdet haricindeki şartlarının yani
namaz, zekât, oruç ve hacc ibâdetlerinin bâtın âdâpları muhtasar bir şekilde
işlenmiştir. Bu açıdan risâle ibâdetlerle ilgili bir âdâp risâlesi mahiyeti arz
etmektedir.