Akademik Veri Yönetim Sistemi
Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, cilt.1, ss.35-51, 2016 (Hakemli Dergi)
Özet: Tarihi ve kültürel mirasın en önemli kaynaklarından olan vakıflar, kökleri
İslam hukukuna dayanan ihtiyaç sahibi insanlara yardım ve hayrı amaçlayan
müesseselerdir. Vakıflar, yüzyıllar boyu bir çok alanda sosyal, kültürel ve
ekonomik hizmetler sunarak kurduğu hastaneler, imarethaneler, yaşlı
bakımevleri ile sosyal yardımlaşma ve dayanışmanın en güzel örneklerini
vermiştir. Başta sultanlar ve hanım sultanlar olmak üzere devletin ileri gelenleri
ve varlıklı kişiler tarafından çok sayıda vakıf yaptırmışlardır. Dolayısıyla bu
önemli kurumlara resmiyet kazandırmanın gerekliliği kaçınılmaz olmuştur. Bu
kurumu her yönüyle tanıtıp belgeleyen ve ona resmiyet kazandıran vesikalar
olmaları açısından vakfiyelerin varlığı önem kazanmıştır.
Vakfiyeler, sadece bir vakfın, vakıf olarak arz ettiği önemi ve tesis edilen
vakıfla ilgili bilgi ve şartları öğrenmemize yardımcı olan metinler olarak
kalmamıştır. Aynı zamanda, kültür, sanat ve sanat tarihi açısından da üzerinde
durulması gereken belgeler olmuşlardır. Bu bakımdan birer sanat eseri örneği
olarak kabul edilebilecek olan bu eserler incelenmeye değerdir.
Bu çalışmada Vakıflar Genel Müdürlüğü, Kültür ve Tescil Dairesi
Başkanlığındaki 55 envanter numaralı (1226-1811) tarihli vakfiye kitap sanatları
açısından ele alınarak incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Vakıflar Genel Müdürlüğü, Vakıf, Vakfiye, Hadice Sultan,
Hat, Tezhip, Cilt.
Abstract: The foundations, one of the most important resources of historical and
cultural heritage, are originated from Islamic law aiming to help and charity for
people. Foundations has provided social, cultural and economic services in many
fields and has presented the best examples of social help and solidarity with
hospitals, almshouses and care centers. Primarily sultans and female sultans, and
notables and wealthy people established many foundations. Thus, officialization
of these important foundations has been an inevitable necessity. The existence of
foundation certificate-charters has gained importance since they introduce,
document and officialize them in every respect.
Foundation certificate-charters have not only been the texts teaching us
the importance of a foundation they also give the information and conditions
about the foundation founded. They have also been important documents in terms
of culture, art and art history. In this respect, these works that can be regarded as
works of art are worth examining.
In this study, the 1226-1811 numbered certificate-charter foundation
inventories at the Directorate of Foundations, Directorate of Culture and Registry
were examined as book arts.
Keywords: Directorate of Foundations, Foundation, Foundation certificatecharter, Hadice Sultan, Calligraphy, Illumination, Binding