Doğu Anadolu Hellenistik Sorunsalına İlk Adım: Alaybeyi Nekropolü Hellenistik Verileri


Creative Commons License

Kasapoğlu H., Meral K., Yavuz E.

Karaz’dan Büyük İskender’e Erzurum Ovası’nda Yeni Bir keşif Alaybeyi Höyük, Gülşah Altunkaynak, Editör, Bilgin Kültür Sanat, Ankara, ss.275-332, 2019

  • Yayın Türü: Kitapta Bölüm / Araştırma Kitabı
  • Basım Tarihi: 2019
  • Yayınevi: Bilgin Kültür Sanat
  • Basıldığı Şehir: Ankara
  • Sayfa Sayıları: ss.275-332
  • Editörler: Gülşah Altunkaynak, Editör
  • Atatürk Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Çalışmanın temel konusunu, bu kitaba konu Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Projesi (TANAP) kapsamında, Erzurum-Aziziye-Alaybeyi Köyü lokalizasyonunda, 2016-2017 yılları arasında gerçekleştirilen kurtarma kazılarında, çalışmanın gerçekleştirildiği alanın doğu bölümünde, nekropol olarak tanımlanan kısımdaki mezarlardan, MÖ 4. – 2. yüzyıl aralığına ait arkeolojik veriler sunan mezarlar oluşturmaktadır. Bahse konu nekropolde, kazı çalışmaları için oluşturulmuş lokal, karelaj sistemine göre, 2016 yılında D 4/5 – C 4/5, 2017 yılında ise A4 – B 4/5 açmalarında yürütülen kazı çalışmalarında toplam, 32 adet mezar açığa çıkarılmıştır (Erkmen-Altunkaynak, 2017: 52-253; Erkmen-Altunkaynak, 2018: 176-177) - (Plan). Genel anlamda 32 adet mezar özelinde düşünüldüğünde, ölü hediyesi olarak bırakılmış arkeolojik materyalden, tarihlendirme odaklı örneklerin az olması, genel çıkarımlar elde edebilme konusunda sınırlı veri sunmaktadır. Ancak Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi’nde yapılan arkeolojik kazıların sınırlı olması, yeterli sayıda nitelikli arkeolojik materyalin ele geçmemesi ve özellikle Geç Demir Çağ ve hemen sonrasındaki süreç için bölgenin ölü gömme geleneklerinin net olarak belirginleştirilmemesi göz önünde bulundurulduğunda, çalışmaya konu nekropolden elde edilen verilerin önemi anlaşılmaktadır. Bununla birlikte, bölgenin Demir Çağ sonrasındaki araştırmaların yok denecek kadar az olması, açığa çıkarılan materyallerinde bu bağlamda Demir Çağ içerisinde değerlendirilmesi de bölgenin günümüzdeki en büyük açmazlarından biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu doğrultuda, Alaybeyi Nekropolü’nden elde edilen arkeolojik verilerin değerlendirilmesi, bölgenin Hellenistik Dönem’deki kronoloji sorunsalına ışık tutması açısından önem arz etmektedir. Bahse konu sorunsala cevaplar aranması hedeflenen bu çalışmada da bilimsel savların net verilere dayandırılabilmesi maksadıyla, temel anlamda mezar kontekstlerinin göz önünde bulundurulduğu bir metodoloji uygulanmıştır. Bu maksatla, öncelikli olarak oluşturulan karelajlar, ardından da bu karelajlar özelinde numaralandırılan mezarların her birinin konteksti özelinde bir sıralama temel alınmıştır.