Türkiye’de Hastanede Nörovasküler Hastalık Yönetimi: Mantık, hipotez, yöntemler ve tanımlayıcı karakteristikler (NöroTek: Türkiye Nöroloji Tek Gün Çalışması)

Creative Commons License

Topçuoğlu M. A., Arsava E. M., Özdemir A. Ö., Şirin H., Güler A., Çetiner M., ...Daha Fazla

Türk Beyin Damar Hastalıkları Dergisi, cilt.27, sa.3, ss.217-241, 2021 (Hakemli Dergi)

Özet

TÜRKİYE’DE HASTANEDE NÖROVASKÜLER HASTALIK YÖNETİMİ: MANTIK, HİPOTEZ, YÖNTEMLER VE TANIMLAYICI KARAKTERİSTİKLER (NÖROTEK: TÜRKİYE NÖROLOJİ TEK GÜN ÇALIŞMASI)

1M. Akif TOPÇUOĞLU, 1Ethem Murat ARSAVA, 2Atilla Özcan ÖZDEMİR, 3Aygül GÜNEŞ, 4Hadiye ŞİRİN, 4Ayşe GÜLER, 5Mustafa ÇETİNER, 6Alper EREN, 7Elif SARIÖNDER GENCER, 8Zeynep TANRIVERDİ, 8Ülgen YALAZ TEKAN, 9Turgay DEMİR, 10Erdem YAKA, 11Bahar DEĞİRMENCİ, 11Ufuk ALUÇLU, 12Hasan Hüseyin KOZAK, 13Canan TOGAY IŞIKAY, 13Eda ASLANBABA, 13Mine Hayriye SORGUN, 14Çetin Kürşad AKPINAR, 15Ayşe YILMAZ, 16Murat ÇABALAR, 16Vildan YAYLA, 16Hacı Ali ERDOĞAN, 17Bülent GÜVEN, 18Nedim ONGUN, 19Bilgehan Atılgan ACAR, 20Mustafa GÖKÇE, 20Songül BAVLI, 21Levent ÖCEK, 22Yüksel KABLAN, 23Özlem KAYIM YILDIZ, 23Aslı BOLAYIR, 24İpek MİDİ, 25Arda YILMAZ, 25Hamid GENÇ, 26Songül ŞENADIM, 27Recep BAYDEMİR, 27Merve AKÇAKOYUNLU, 28Semih GİRAY, 29Eylem DEĞİRMENCİ, 30Mustafa BAKAR, 31Yaprak Özüm ÜNSAL, 31Neslihan EŞKUT, 32Utku CENİKLİ, 33Aysel MİLANOĞLU, 34Birgül BAŞTAN,34Zeynep ACAR, 35Hesna BEKTAŞ, 36Refik KUNT, 37Ahmet Onur KESKİN, 38Zekeriya ALİOĞLU, 39Halil AY, 40Bijen NAZLIEL, 40Hale Zeynep BATUR ÇAĞLAYAN, 41Tuğba ÖZEL, 41Ali ÜNAL, 41Babur DORA, 42Ayça ÖZKUL, 43Murat Mert ATMACA, 44Ayşin KISABAY, 45Emrah AYTAÇ, 46Nilüfer YEŞİLOT, 46Esme EKİZOĞLU, 46Özgü KİZEK, 47Hayri DEMİRBAŞ, 48Hasan Hüseyin KARADELİ, 49Fatma Birsen İNCE, 50Esra ÖZKAN, 51Nilüfer KALE, 51Eda ÇOBAN, 52Oguzhan KURŞUN, 53Levent GÜNGÖR, 54Tahir YOLDAŞ, 55Yıldız ASLAN, 55Demet Funda BAŞ, 55Ufuk ŞENER, 56Zulfikar ARLIER, 57Nilda TURGUT, 58Özlem AKDOĞAN, 58Ufuk EMRE, 59Mücahid ERDOĞAN, 59Zeynep ÖZDEMİR ACAR, 60Erdem GÜRKAŞ, 61Recep YEVGİ, 62İrem İLGEZDİ, 62Adnan Burak BİLGİÇ, 62Şenol AKYOL,63Vedat Ali YÜREKLİ, 64Sinem YAZICI AKKAŞ, 65Tugrul ATASOY, 65Bilge PİRİ ÇINAR, 66Mustafa ŞEN, 67Halil ÖNDER, 68Gülseren BÜYÜKŞERBETÇİ, 69Faik ILIK, 70Duran YAZICI, 71Ufuk CAN, 72Taşkın DUMAN, 73Buket NİFLİOĞLU, 74Zehra BOZDOĞAN, 75İsa AYDIN, 76Talip ASİL, 77Tülin DEMİR, 78Dilaver KAYA, 79M. Tuncay EPÇELİDEN, 80Eren TOPLUTAŞ 81Pınar BEKDİK ŞİRİNOCAK, 82Özlem BİRGİLİ, 83Zahide YILMAZ, 84Yakup KRESPİ, 85Şerefnur ÖZTÜRK


1Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, ANKARA, 2Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, ESKIŞEHİR, 3Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Bursa Yüksek İhtisas Eğitim Araştırma Hastanesi, İnme Ünitesi, BURSA, 4Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, İZMİR, 5Dumlupınar Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, KÜTAHYA, 6Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, ERZURUM, 7Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, ANTALYA, 8Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Şişli Hamidiye Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, İSTANBUL, 9Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, ADANA, 10Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, İZMİR, 11Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, DİYARBAKIR, 12Necmettin Erbakan Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, KONYA, 13Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, ANKARA, 14Samsun Eğitim Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, SAMSUN, 15Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi 2. Noroloji Kliniği, İSTANBUL, 16İstanbul Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, İSTANBUL, 17Dışkapı Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, ANKARA, 18Burdur Devlet Hastanesi, Nöroloji Kliniği, BURDUR, 19Sakarya Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, SAKARYA, 20Kahramanmaraş Sütcü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, KAHRAMANMARAŞ, 21Uşak Devlet Hastanesi, Nöroloji Kliniği, UŞAK, 22İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, MALATYA, 23Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, SİVAS, 24Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, İSTANBUL, 25Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, MERSİN, 26Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi, 1. Noroloji Kliniği, İSTANBUL, 27Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, KAYSERİ, 28Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, GAZİANTEP, 29Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, DENİZLİ, 30Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, BURSA, 31Sağlık Bilimleri Üniversitesi, İzmir Bozyaka Eğitim Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, İZMİR, 32Sıtkı Koçman Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, MUĞLA, 33Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, VAN, 34İstanbul Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, İSTANBUL, 35Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, ANKARA, 36Aydın Devlet Hastanesi, Nöroloji Kliniği, AYDIN, 37Eskişehir Yunus Emre Devlet Hastanesi, Nöroloji Kliniği, ESKİŞEHİR, 38Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, TRABZON, 39Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, URFA, 40Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, ANKARA, 41Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, ANTALYA, 42Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, AYDIN, 43Haydarpaşa Sultan Abdülhamid Han Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, İSTANBUL, 44Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, MANİSA, 45Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, ELAZIĞ, 46İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı, İSTANBUL, 47Kocatepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, AFYON, 48Medeniyet Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, İSTANBUL, 49İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı, İSTANBUL, 50Tokat Devlet Hastanesi, Nöroloji Kliniği, TOKAT, 51İstanbul Bakırköy Prof. Türk Beyin Damar Hastalıkları Dergisi 2021; 27(3): 217-241 219 NöroTek Türkiye Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, İSTANBUL, 52Numune Eğitim Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, ANKARA, 53Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, SAMSUN, 54Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, ANKARA, 55Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Tepecik Eğitim Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, İZMİR, 56Başkent Üniversitesi, Adana Uygulama ve Araştırma Merkezi, Nöroloji Anabilim Dalı, ADANA, 57Namık Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, TEKİRDAĞ, 58İstanbul Eğitim Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, İSTANBUL, 59Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Yoğun Bakım Ünitesi, İSTANBUL, 60Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, ANKARA, 61Erzurum Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, ERZURUM, 62Giresun Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, GİRESUN, 63SÜleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, ISPARTA, 64İstanbul Bağcılar Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, İSTANBUL, 65Bülent Ecevit Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, ZONGULDAK, 66Yalova Devlet Hastanesi, Nöroloji Kliniği, YALOVA, 67Yozgat Şehir Hastanesi, Nöroloji Kliniği, YOZGAT, 68Balıkesir Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, BALIKESIR, 69Konya Medicana Hastanesi, Nöroloji Bölümü KONYA, 70Ordu Devlet Hastanesi, Nöroloji Kliniği, ORDU, 71Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, ANKARA, 72Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, HATAY, 73Muş Devlet Hastanesi, Nöroloji Kliniği, MUŞ, 74Kars Harakani Devlet Hastanesi, Nöroloji Kliniği, KARS, 75Balıklıgöl Devlet Hastanesi, Nöroloji Kliniği, URFA, 76Memorial Hizmet hastanesi, Nöroloji Kliniği, İSTANBUL, 77Şanlıurfa Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, ŞANLIURFA, 78Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi, Altunizade Hastanesi Nöroloji Kliniği, İSTANBUL, 79Kemer Devlet Hastanesi, Nöroloji Kliniği, ANTALYA, 80İstanbul Medipol Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, İSTANBUL, 81Kocaeli Derince Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, KOCAELİ, 82Edirne Devlet Hastanesi, Nöroloji Kliniği, EDİRNE, 83Kocaeli Derince Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, İZMİT, 84İstanbul Aydın Üniversitesi, VM Florya Medikal Park Hastanesi, Kapsamlı İnme Merkezi, İSTANBUL, İstinye Üniversitesi Bahçeşehir Liv Hospital İstanbul ve Pendik Medikal Park Hastanesi, İSTANBUL, 85Konya Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, KONYA 

GİRİŞ ve AMAÇ: Türkiye'de yatarak tedavi gören akut inme hastalarının profiline ilişkin nesnel veriler sınırlıdır. Ancak bu, bölgesel akut inme yönetimi de dâhil olmak üzere ilgili sağlık sisteminin optimize edilmesi için gereklidir. NöroTek çalışması, temel hastane içi kalite ölçütleri perspektifinde iskemik inme, intraserebral kanama ve kardiyopulmoner arrest vakalarının özelliklerini toplamayı amaçladı.
YÖNTEM ve GEREÇLER: NöroTek, 10 Mayıs 2018 Dünya İnme Farkındalık gününde Türkiyede’ki 30 sağlık hizmet bölgesini temsil eden 87 merkezin (16 Hastane, 26 inme ünitesi ve 45 inme merkezi) dahli ile gerçekleştirilmiş olan nokta prevalans çalışmasıdır. Toplam 1802 yatan hasta (Kadın %50,4; yaş: 61,4±18,4 yıl) çalışmaya dâhil edildi. Hastane süreçleri, akut inme kliniği, görüntüleme, tedavi ve prognoz ile ilgili soruları içeren bir form (başvuru gününde 6 kategoride 49 soru ve taburculuk anında 7 kategoride 52 soru) araştırmacılar tarafından dolduruldu.
BULGULAR: Belirlenen tarihte toplam 1070 nörovasküler hastalık (TIA %3,7, iskemik inme %48,4, intraserebral kanama %7, kardiyopulmoner arrest %0,4 ve vegetatif durum %0,1) ve 732 (%40,4) nörolojik hastalık kaydedildi. Nörovasküler hastalık nedeniyle izlenmekte olan hastaların üçteikisinde bilinen hipertansiyon mevcuttu. İskemik inme ve TIA’da diabet üçteiki, dislipidemi üçtebir ve rekürren olay üçtebir oranında olup hepsi intraserebral kanamalardan daha sık idi. Derin ven trombozu tanısı iskemik inmede %3,9 ve intraserebral kanamalarda %2,9 oranında iken hastane enfeksiyonları iskemik inmede intraserebral kanamalardan daha az idi (Pnömoni %30,8'e %40,6, idrar yolu enfeksiyonu %10,9'a %13,9). Ortalama hastane yatışı süresi nörovasküler hastalıklarda diğerlerinden uzundur (22'ye 17 gün). Hastane içi mortalite iskemik inmede %10,3 ve intraserebral kanamalarda %15,5 olup %60'ının nedeni enfeksiyonu idi.
TARTIŞMA ve SONUÇ: İnme klinik literatüründe “ilk” “nokta prevalans çalışması” olan NöroTek Türkiye hastanelerde yatan inme hastalarının başlıca kalite metriklerinin profilini ortaya koymuştur. Elde ettiğimiz veri pandemi sonrası akut inme yöntemi strateji belirleniminde anahtar olma potansiyeline sahiptir.

Anahtar Kelimeler: İskemik inme, mortalite, etiyoloji, kalite, sağ kalım, Türkiye.