Akademik Veri Yönetim Sistemi
BALIKESİR ARKEOLOJİ BULUŞMALARI - MYSİA ve ÇEVRE KÜLTÜRLERİ, Hüseyin Murat ÖZGEN,Serap ALPER,Yasemin POLAT,Nurettin KOÇHAN,Gürcan POLAT,Kaan İREN,Abdullah SOYKAN, Editör, Ege Yayınları, İstanbul, ss.567-578, 2022
Kazı çalışmalarına 2010 yılında başlanılan ve 2018 yılından itibaren anastylosis çalışmaları için oluşturulan taş platformunda gerçekleştirilen restorasyon işlemleri sonucunda, yapının sahne binası mimari düzeni konusunda önemli veriler elde edilmiştir.
Genel mimari düzeni ve kazı çalışmalarında ele geçen seramik, sikke, terrakotta figürin
ve heykeltıraşlık eserler doğrultusunda MS 2. yüzyılın ortalarında inşa edildiği anlaşılan
Parion Odeion’unda yapının sahne binasına ait mimari parçaların büyük bir çoğunluğu
günümüze ulaşmamıştır. Özellikle MS 4. yüzyıl sonları ile MS 5. yüzyıl başları aralığındaki, yapının orijinal işlevini kaybetmesine de sebep olan yangın ve sonraki süreçte gerçekleşen talan bu mimari veri azlığının başlıca sebepleridir. Söz konusu mimari
veri azlığına karşın yapının sahne binasının mimari düzeni hakkında veriler sunabilecek
mevcut mimari parçaların maksimum düzeyde veri sunmasını sağlayabilmek amacıyla
her bir parçanın yüksek çözünürlüklü tam kapalı şekil dijital model olarak belgelenmesi
için uygulanan geomatik ve fotogrametrik mimari belgeleme çalışmalar bu bildirinin
odak noktası olmuştur. Kaldı ki, mimari veri azlığının yanı sıra yangın tahribatının yoğun olarak gözlemlendiği Odeion’un mermer mimari parçalarında, her bir parçanın pratikte hareket ettirilerek anastylosis için gerekli denemelerin yapılması gibi aktif tahribata sebep olabilecek bir yöntem yerine uzaktan algılama sistemleri ile belgelenerek tüm
bu aktif işin dijital ortamda gerçekleştirilmesinin uygun olabileceği düşünülmüştür. Bu
doğrultuda yapılan üç haftalık arazi çalışmasında örnek niteliğinde seçilmiş farklı ebatlardaki birkaç mermer mimari parça, her parça için ebatlarına bağlı olarak, sayıca 1400
ile 200 arasında değişen ham fotoğraf ile belgelenmiştir. Fotoğraflama işlemleri kontrollü ışık altında, yüzük flaş ve 1/100 mm hassasiyetli ölçeklerle yapılmıştır. Ham fotoğraflar
üzerinde gölge, ışık ve beyaz ayarları yapılarak görsel veriler kalibre edilmiştir. Reality
Capture fotogrametri algoritmaları yardımıyla işlenen bu veriler, yine mimari fragman
ebadına bağlı olarak on milyon ile yirmi milyon poligona denk düşecek şekilde kapalı şekil model (solid mesh) olarak indirgenmiş ve aktarılmıştır. Aktarılan modeller doku
(texture) algoritmaları ile işlenerek modellerin gerçek renk ve dokuları elde edilmiştir.
Elde edilen modellerin kontrolleri yapıldığında kullanılan metodolojinin mimari parçalarda maksimum 1/10 mm hata payına sahip olduğu tespit edilmiştir. Bu bildiride aktarılacak olan fotogrametri metodolojisinin, bezeme bakımından zengin ve tahribata açık
mimari parçalarda geleneksel yöntemlere kıyasla daha hızlı belgeleme imkânı sağladığı
ve minimum düzeyde hata payına sahip olduğu sonucuna varılmıştır.