Akademik Veri Yönetim Sistemi
10. Ulusal 3. Uluslararası Hidatidoloji Kongresi, İzmir, Türkiye, 4 - 06 Şubat 2022, ss.124
Amaç: Bu çalışma ile Türkiye'nin Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi sokak köpeklerinde Echinococcus multilocularis'in varlığı ve yaygınlığının araştırılması amaçlanmıştır.
Gereç-Yöntem: Çalışma, Kuzeydoğu Anadolu Böl-gesi’nde yer alan Ağrı, Ardahan, Bayburt, Erzincan, Erzurum, Iğdır ve Kars illeri sokak köpeklerinde yü-rütülmüştür. Köpek dışkı örnekleri, Haziran 2019 ile Eylül 2020 tarihleri arasında illerin belediyelerine bağlı hayvan barınaklarının ziyaret edilmesi ile top-lanmıştır. Köpeklere “praziquantel” uygulamasını takip eden ilk 24 saat içerisindeki dışkılardan örnek-leme yapılmış olup toplamda 1069 köpekten dışkı örneği alınmıştır. Taeniid tip yumurtaların elde edil-mesi için dışkı örnekleri sıralı flotasyon-sieving yön-temi ile incelenmiştir. Elde edilen taeniid yumurta-lardan genomik DNA izolasyonu yapılmıştır. Echino-coccus multilocularis’in mitokondriyal 12S rRNA gen bölgesinin amplifikasyonu için klasik PZR yöntemi uygulanmıştır.
Bulgular: Dışkıların %26,8 (286/1069)’inde taeniid tip yumurta tespit edilmiştir. Taeniid yumurta ile po-zitifliğin illere göre dağılımı; Ağrı (43/116, %37,1), Ardahan (14/107, %13,1), Bayburt (39/104, %37,5), Erzincan (13/101, %12,9), Erzurum (107/420, %25,5), Iğdır (34/106, %32,1) ve Kars (36/115, %31,3) olarak belirlenmiştir. Taeniid yumurta tespit edilen tüm örnekler moleküler analize tabi tutulmuş ve PZR ile örneklerin %8,7 (93/1069)’sinde E.multi-locularis pozitifliği saptanmıştır. PZR ile elde edilen pozitifliğin illere göre dağılımı ise Ağrı (8/116, %6,9), Ardahan (2/107, %1,9), Bayburt (15/104, %14,4), Er-zincan (7/101, %6,9), Erzurum (35/420, %8,3), Iğdır (14/106, %13,2) ve Kars (12/115, %10,4) olarak tes-pit edilmiştir. Moleküler ve filogenetik analizlerin ta-mamlanması için laboratuvar çalışmaları devam et-mektedir.
Sonuç: Alveolar ekinokokkozis, Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi’nde ihmal edilmiş önemli bir halk sağlığı problemidir. Bu bölgede bulunan tüm illerdeki so-kak köpeklerinde E.multilocularis ile yüksek pozitif-lik tespit edilmiştir. Köpeklerin insanlar ile olan yakın ilişkisinden dolayı hastalığın insanlara bulaşmasında çok önemli role sahip olabileceği ortaya konmuştur. Bu çalışma sonuçları, sokak köpeklerinin AE dina-mikleri için kritik bir öneme sahip olduğu ve hasta-lığa karşı kontrol stratejilerinin sadece kırsal alan-larda ve vahşi yaşamda değil aynı zamanda şehir merkezlerinde ve özellikle de sokak köpekleri dik-kate alınarak geliştirilmesinin gerektiğini vurgula-mıştır.
*Bu çalışma doktora tezi kapsamında yürütülmekte olup Atatürk Üniversitesi Bilimsel Araştırma Proje-leri Birimi (TPD-7467) tarafından finansal olarak des-teklenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Alveolar Ekinokokkozis, E. mul-tilocularis, Köpek, Türkiye