Günümüzde, öğretim ve araştırma gibi akademik faaliyetlerin ötesine geçen üniversiteler, üçüncü bir misyon yüklenerek bölgesel kalkınmanın, büyümenin ve rekabetin kritik aktörleri olarak yaygın olarak kabul görmeye başlamıştır. Büyük çaplı istihdam sağlayıcıları ve hizmet alıcıları olan üniversiteler araştırma-geliştirme, yenilikler, teknolojik gelişmeler, mekânsal bilgi üretimi ve transferi, ağlar ve iş birliklerindeki rolleriyle bölge ekonomilerinin gelişmesine ve büyümesine kayda değer katkılar sunmaktadır. Her ile en az bir üniversite söylemiyle yola çıkılan hükümet politikası sonucunda, 2008’den itibaren Türkiye’deki 81 NUTS-III bölgesinin tamamında en az bir üniversite kurulmuştur. Ancak kurulan üniversitelerin bütün bölgeler üzerindeki ekonomik etkisini ölçen çalışma sayısı yok denecek kadar azdır. 81 NUTS-III bölgesinin 1990-2020 dönemine ait geniş kapsamlı veri setini kullanan bu makale, Türkiye’deki üniversitelerin bölgesel ekonomik kalkınma düzeyi ve büyüme hızları üzerindeki etkisini incelemeye çalışmaktadır. Ayrıca, bu araştırma aynı dönem içinde üniversitelerin bölgelerarası yakınsamadaki rollerine de ışık tutmaya çalışmaktadır. Çalışma, ilk olarak Çoklu Regresyon Analizini kullanarak üniversiteyi temsil eden bağımsız değişkenler ile kişi başına düşen ortalama GSYH olarak ölçülen bölgesel kalkınma düzeyi arasındaki ilişkiyi test etmektedir. Daha sonra, bağımsız değişkenlerin 1990-2020 dönemi içindeki ortalama yıllık büyüme hızlarını kullanarak üniversitelerin bölgesel ekonomik büyüme hızı (GSYH büyüme hızı) üzerindeki etkilerini analiz etmektedir. Son olarak, Quadrant Analizini kullanan makale, Türkiye’deki 81 NUTS-III bölgesini dört farklı gelişme kategorisine ayırmakta ve MANOVA-ANOVA analiz yöntemleriyle üniversiteyi temsil eden faktörlerin gelişme kategorileri arasında nasıl farklılaştığını ortaya koymaktadır. Elde edilen bulgular, üniversitelerin bölgelerin ekonomik olarak kalkınmasında, büyümesinde ve yakınsamasında çok yönlü etkilere sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Diğer bir ifadeyle, üniversiteler piyasada oluşturdukları talepler, sağladıkları beşerî sermaye, yaptıkları yenilikler, ürettikleri yeni bilgiler ve oluşturdukları çeşitli ağlarla bölgelerin yüksek kalkınma düzeyine ve büyüme performansına erişmesinde kritik birer araçtır.
Nowadays, universities, that go beyond academic activities such as teaching and research, have begun to be widely accepted as critical actors of regional development, growth, and competition by taking on a third mission. Universities, which are large-scale employment providers and service recipients, make significant contributions to the development and growth of regional economies with their roles in research and development, innovations, technological developments, spatial knowledge production and dissemination, networks, and collaborations. As a result of the government policy of 'at least one university in every province, as of 2008, at least one university has been established in all 81 NUTS-III regions in Türkiye. However, there are almost no studies measuring the economic impact of established universities on all regions. Using a comprehensive data set of 81 NUTS-III regions for the period 1990-2020, this article tries to examine the impact of universities in Turkey on the level of regional economic development and growth rates. Additionally, this research tries to shed light 1 Corresponding Author: (Dr. Öğr. Üyesi) Atatürk Üniversitesi, idemirdag@atauni.edu.tr, ORCID: 0000-0002-6241-8547 Examining the Effects of University Establishment Policy in Türkiye on Regional Economic Development and Growth Urban Academy | Urban Culture and Management ISSN: 2146-9229 1340 on the roles of universities in interregional convergence during the same period. The study first tests the relationship between independent variables representing the university and the level of regional development, measured as average GDP per capita, using Multiple Regression Analysis. It then analyzes the effects of universities on the regional economic growth rate (GDP growth rate) using the average annual growth rates of the independent variables over the period 1990-2020. Finally, using Quadrant Analysis, the article divides the 81 NUTS-III regions in Turkey into four different development categories and reveals how the factors representing the university differ between development categories through MANOVA-ANOVA analysis methods. The findings reveal that universities have versatile effects on the economic development, growth and convergence of regions. In other words, universities are critical tools for regions to reach a high level of development and growth performance with the demands they create in the market, the human capital they provide, the innovations they make, the new knowledge they produce and the various networks they create.
