Süreç Teolojisinin Ekolojik Düşünce Üzerinden Sanatsal Pratiklerle İlişkilendirilmesi


Creative Commons License

Degırmencı N., Feyzoglu T. E.

Art and interpretation (Online), cilt.2022, sa.39, ss.2-11, 2022 (Scopus) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 2022 Sayı: 39
  • Basım Tarihi: 2022
  • Doi Numarası: 10.54614/ai.2022.937997
  • Dergi Adı: Art and interpretation (Online)
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Scopus, TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.2-11
  • Atatürk Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Tarihte ekolojik düşünce, tıpkı doğrudan sanat yapma eyleminde bulunmayan fakat onun nüvesini oluşturan primitif komün topluluklarının doğayla birlikte uyumlu biçimde yaşamasından gelmektedir. Bu açıdan insanı doğa ile uzlaştırmayı amaçlayan ekoloji, bir bilim olarak adlandırılmadan önce de medeniyet tarihinde yerini almış ve ekolojinin temel ilkelerinin henüz belirlenemediği zamanlarda da görülmüştür. Doğada bizatihi olarak evirilen süreç anlayışı ise Alfred North Whitehead tarafından; “Haz,” “Özsel bağlılık,” “İnkarnasyon,“Yaratıcı olarak kendi kendini belirleme,” “Yaratıcı olarak kendi kendini ifade etme” ve “Yenilik” başlıkları altında toplanmıştır. Süreç kavramını bu doktrinlerle açıklayan Whitehead’in düşüncesi ile ekolojik düşünce bir araya geldiğinde, diğer canlıların da katılımlarıyla süreç üzerinden ekolojik bir yaklaşım öneren sanat çalışmaları nelerdir sorusu sorulabilir. Başka bir deyişle, plastik sanatlarda hangi sanat çalışmaları hem Whitehead’in teolojik süreç kavramına hem de ekolojik düşünceye uyarlanabileceği sorusu araştırılabilir. Bu bağlamda, ekolojik düşünceden Whitehead'in teolojik süreç düşüncesine ve oradan da plastik sanatlardaki sanat eserlerine uzanan bir ilişkiler ağının varlığı da irdelenebilir.

Anahtar Kelimeler: Alfred North Whitehead, ekolojik düşünce, süreç felsefesi, süreç teolojisi

In history, ecological thinking comes from the life of primitive commune communities that do not act directly with art but form its core, in harmony with nature. In this respect, ecology, which aims to reconcile human beings with nature, also took its place in the history of civilization before it was called a science, and it was seen when the basic principles of ecology were not yet determined. The understanding of the process that evolves in nature has been gathered by Alfred North Whitehead under the headings of “Enjoyment,” “God-Relatedness,” “Incarnation,” “Creativity and Self-Determination,” “Creativity, Self-Expression,” and “Novelty.” When the thought of Whitehead, who explains the concept of the process with these doctrines, and ecological thought come together, the question of what are the artworks that propose an ecological approach through the process with the participation of other living things can be asked. Namely, the question of which artworks in the plastic arts can be adapted to both Whitehead’s theological process concept and ecological thought can be explored. In this context, the existence of a network of relations extending from ecological thought to Whitehead’s theological process thought and from there to works of art in the plastic arts can be examined.

Keywords: Alfred North Whitehead, ecological thinking, process philosophy, process theology