Akademik Veri Yönetim Sistemi
31. Ulusal Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Kongresi, İzmir, Türkiye, 17 - 20 Mayıs 2022, ss.64
Sanal gerçeklik, gerçeğe yakın bir şekilde etkileşime girilebilen üç boyutlu ortamın bilgisayar
tarafından oluşturulan bir simülasyonudur (1). Kullanıcıların bir insan-bilgisayar arayüzü
aracılığıyla sanal dünyada gerçekçi görüntüler ve sesler ile oluşturulan bir ortamda kullanıcının
sanal öğelerle doğal olarak etkileşime girebildiği bir teknolojik gelişmedir. Zengin görsel ve
işitsel uyaranların yanı sıra çevresel dokunsal ve koku alma uyaranları sayesinde kullanıcıların
gerçekçi bir şekilde hissetmelerine yardımcı olur. Sanal gerçeklik, çocuk ve ergenlerde dikkat
gelişimi, sosyal beceri eğitimi, bilişsel fonksiyonlarda iyileştirme ve eğitim amaçlı birçok farklı
alanda kullanılmaktadır. Psikiyatrik hastalıklarda ise araştırmalar ağırlıklı olarak dikkat
eksikliği/hiperaktivite bozukluğu (DEHB) ve otizm spektrum bozukluğu (OSB) üzerine
odaklanmıştır. DEHB olan çocukların dikkat sürelerini değerlendirmek ve geliştirmek için
sanal gerçeklik ortamında sürekli performans testi yapılmıştır (2). Sanal sınıf programlarına
olan ilgi giderek artmaktadır. Bu programların amacı, gerçek yaşam durumlarında dikkat
süresini, akademik becerileri ve sosyal uyumu geliştirmek için sanal bir ortam içinde okul
ortamını simüle etmektir. Sanal sınıflar üzerine yapılan bir meta-analizde, çocukların sanal
gerçeklik eğitimine katılmaya daha fazla ilgi gösterdikleri ve dikkat süresini artırmak için sanal
gerçeklik kullanmanın sonuçlarının geleneksel yöntemlerle gözlemlenenlere benzer olduğu
bildirilmiştir (3). Sanal gerçeklik, OSB'li çocuklarda sosyal beceri eğitimi için de
kullanılmaktadır (4). Sanal gerçeklik terapisinin en büyük avantajı, her bir sosyal faktörün
terapist tarafından sanal bir durumda planlandığı ve kontrol edilebildiği çeşitli sosyal ortamların
simülasyonunu sağlamasıdır. Ancak, OSB'de görülen sosyal beceri eksiklikleri nedeniyle sanal
gerçeklik sırasında gözlenen kişilerarası ilişkilerin anlaşılması genellikle sınırlıdır ve bu durum
tedavinin etkinliğini sınırlamaktadır. Sanal gerçekliğin bir diğer kullanım alanı ise anksiyete
bozukluklarıdır (5). Sanal bir ortamda kaygı uyandıran uyaranlara kontrollü maruz kalma ve
maruz kalmaya dayalı davranışsal tedaviler sağlamak için güvenli, uygun ve erişilebilir bir
ortam sunar. Sanal gerçeklik tedavisi, korkulan uyaranlara tekrar tekrar maruz kalması bireyin
tetikleyicilere uyum sağlamasına ve güvenli ve kontrollü bir terapötik platformda sağlıklı
tepkiler geliştirmesine olanak sağlamaktadır. 1. Schultheis MT, Rizzo AA. The application of
virtual reality technology in rehabilitation. Rehabilitation psychology. 2001;46(3):296. 2.
Pollak Y, Weiss PL, Rizzo AA, et al. The utility of a continuous performance test embedded in
virtual reality in measuring ADHD-related deficits. Journal of Developmental & Behavioral
Pediatrics. 2009;30(1):2-6. 3. Parsons TD, Duffield T, Asbee J. A comparison of virtual reality
classroom continuous performance tests to traditional continuous performance tests in
delineating ADHD: a meta-analysis. Neuropsychology review. 2019;29(3):338-356. 4. Bellani
M, Fornasari L, Chittaro L, et al. Virtual reality in autism: state of the art. Epidemiology and
psychiatric sciences. 2011;20(3):235-238. 5. Torous J, Bucci S, Bell IH, et al. The growing field
of digital psychiatry: current evidence and the future of apps, social media, chatbots, and virtual
reality. World Psychiatry. 2021;20(3):318-335.