Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Atatürk Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Resim Anasanat Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Ayşegül SÖĞÜT
Danışman: Fevziye Eyigör Pelikoğlu
Özet:
Amaç: Varoluşsal
farkındalığın gerekliliği ‘kendilik kaygısı’ yaşamaktır. Bu kaygıyı yalnızca
yaşayarak değil aynı zamanda yaratarak yansıtmak zorunda olan sanatçılar,
yaşamını, kendiliğini, hakikatle olan ilişkisini ve ‘epistemik, etik, estetik,
dini varoluşu’nu yapıp eylediği ‘kendilik nesnesi’ aracılığıyla aktarmaktadır.
Bu kapsamda çağdaş sanatta kendilik kaygısı taşıyan sanatçı öznelere odaklanmak
ve kendilik nesnesi olan sanat yapıtlarını incelemek amaçlanmıştır.
Yöntem: Tez konusu nitel araştırma yöntemine dayalı, betimsel
araştırma amaçlı bir çalışma olarak geliştirilmiştir. ‘Kendilik kaygısı’ hakkında
multi disipliner literatür taramaları yapılarak elde edilmiş verilerin sanat
alanındaki yansımaları sentezlenerek, teorik ve pratik yorumlamalar yapılmıştır.
Bulgular: Sanat hakikatin işe koyulduğu tarihsel süreç olarak kişiyi
dünyaya açan ve özgürleştiren bir ifade aracıdır. Sanat-etik bağlamıyla sanatın
nihai gayesine ulaşmaya çalışan sanatçıların yer yer parrhesiatik duruş
sergileyerek, kendilik tekniklerini kullanarak, yaşamın sanat eseri gibi inşa
edilmesine destek vererek yeni ve farklı bir sanat biçimi oluşturdukları, ‘sanatsal
hakikatle’ biricikliği sağladıkları tespit edilmiştir.
Sonuç: Lacan’ın ayna
evresinde ötekini tanımayla başlayan öznelleşme süreci, Kohut’un benliğe uygun
nesnelerin tanımlanması ile devam ederken, kendi için kaygı duyan birey
kendilik tekniklerini kullanmaktadır. Bulunduğu konumu keşfeden, hayatla
ilişkisini sanata yansıtan sanatçı, böylelikle estetik doyum ve duygulanımın en
üst düzeyini ifade eden kendini gerçekleştirmeye kadar varabilmektedir. Çağdaş
sanatçılar, Alkibiades’in de bahsettiği gibi “kendiyle ilgilenilen sanatı” tüm
çeşitliliği ve özgünlüğüyle görünür kılmıştır.