Ketencizâde Mehmet Rüştü Efendi-İntîbâhü't-Tâlibîn (İnceleme-metin)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Atatürk Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ASLIHAN SÜMBÜLLÜ

Danışman: Dilaver Düzgün

Özet:

Ketencizâde Mehmet Rüştü, 1836 yılında Erzurum'da doğmuş, aynı şehirde eğitim almış, imamlık yapmış bir şairdir. 19. asır mutasavvıfları gibi eserlerinin çoğunluğunda gazel, kaside, mesnevi, muhammes, müseddes, müsemmen gibi nazım şekillerini kullanmıştır. Üzerinde çalıştığımız ürün, şekil ve muhteva açısından dönemin özelliklerini bünyesinde barındıran bir eser olarak Ketencizâde'yi anlayıp yorumlayabilmek açısından önem taşımaktadır. Ketencizâde hakkındaki ilk çalışmayı Cemaleddin Server Revnakoğlu yapmış ve onu edebiyat âlemine tanıtmıştır. Naci Elmalı ise Ketencizâde Mehmet Rüştü adıyla çıkardığı kitapta şairin hayatı ve eserleri hakkında bilgiler verip, divanını neşretmiştir. Mevlidi üzerine tenkitli metin halinde bir tez çalışması yapmış olan Ali Bektaş'tan sonra bilinen üçüncü eserini ilim dünyasına tanıtmak ve okuyucuya kazandırmak üzere bu çalışmaya başlanmıştır. Mesnevi nazım şekliyle yazılmış İntibâhü't-Tâlibîn içinde gazel, kaside, tahmis, muhammes, müseddes ve terci-i bendlere de yer verilmiştir. Şair Allah'a, Hz. Muhammed'e, diğer peygamberlere, halifelere, ashâba, hak mezhep imamlarına ve bu imamların yetiştirdiği âlimlere, Nakşîbendî tarikatı şeyhlerine övgülerde bulunmuş, onlara kalb-i selîmle bağlanılarak kurtuluşa erişileceğinden bahsetmiş, günahlarından pişmanlığını çokça dile getirip, Allah'ın sonsuz rahmetine sığındığını belirtmiştir.