Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Atatürk Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Cerrahi Tıp Bilimleri, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: HASAN YILDIRIM
Danışman: Muhammed Sedat Sakat
Özet:
Ratlarda İonize Radyasyon İle İndüklenen Tükürük Bezi Disfonksiyonuna Karşı Berberin'in Radyoprotektif Etkisinin Araştırılması Amaç: Günümüzde kanser tedavisinde radyoterapinin önemi giderek artmaktadır. Tüm kanser hastalarının %50-60'ının tedavisinin bir bölümünde radyoterapi yer almaktadır. Tükrük bezlerinin, baş ve boyun tümörlerinin tedavisinde sık kullanılan radyoterapiye ileri derecede duyarlı olması ve radyoterapi yan etkilerine bağlı olarak hastaların yaşam kalitesindeki azalma, bu konu üzerinde ileri çalışmaların yapılması ihtiyacını ortaya koymaktadır. Berberinin lökositler, karaciğer, akciğer, mide, kolon, deri, ağız, özofagus, beyin, kemik, göğüs ve genital kanser hücreleri gibi birçok kanser hücre dizisinde antitümör etkileri olduğuda gösterilmiştir. Bunun yanında berberinin anti-diyareik, antiaritmik ve anti-inflamatuar ve radyoprotektif ajan olarak kullanılabileceği gösterilmiştir. Bu çalışmada belirtilen özellikleri bilinen berberinin ratlarda radyasyon ile indüklenen tükürük bezi disfonksiyonuna karşı muhtemel radyoprotektif etkisini araştırdık. Materyal ve Metod: Çalışmamızda 32 adet dişi, sprague dawley cinsi rat kullanıldı. Ratlar randomize olarak, her grupta 8 rat olacak şekilde 4 gruba ayrıldı. Grup 1 kontrol grubu olarak değerlendirildi. Grup 2 radyasyon verilen grup olarak değerlendirildi. Grup 3 sadece berberin alan grup, Grup 4 ise radyasyon ve berberin alan grup olarak değerlendirildi. Grup 3 ve Grup 4'e literatürde belirtilen dozda ve şekilde 7 gün boyunca berberin verildi. Grup 2 ve Grup 4'e 8. gün baş ve boyun bölgesini içine alacak şekilde 10 Gy radyasyon verildi. Radyasyondan 24 saat sonra tüm ratların parotis ve submandibular gland eksizyonu yapıldı ve materyaller biyokimyasal ve histopatolojik incelemeye gönderildi. Bulgular: Grup 1 histopatolojik olarak değerlendirildiğinde normal histolojik yapıda olduğu görüldü. Grup 2 değerlendirildiğinde mukoz bez epitellerinde dejenerasyon ve nekroz, müköz bezlerde atrofi görüldü. İnterstisyel dokuda hafif mononükleer hücre infiltrasyonu ve intersitisyel damarlarda hiperemi belirlendi. Grup 3 değerlendirildiğinde incelendiğinde normal histolojik yapıda olduğu görüldü. Grup 4 incelendiğinde özellikle müköz bez epitellerinde hafif hidropik dejenerasyon ve intersitisyel dokularda çok hafif mononükleer hücre infiltrasyonu ve damarlarda hiperemi görüldü. Radyasyon grubu ile kıyaslandığında istatistiksel olarak anlamlı (p<0,05) düzeyde tükürük bezi hasarının engellendiği belirlendi. Biyokimyasal bulguları değerlendirdiğimizde ise radyoterapi alan ratların submandibular glandlarında kontrol grubuna oranla anlamlı derecede yüksek Malondialdehit(MDA) seviyeleri tespit edildi. Aynı zamanda gland dokularında Süperoksit Dismutaz(SOD) ve Glutatyon Peroksidaz(GPx) aktivitelerinde kontrol grubuna göre anlamlı derecede azalma izlendi. Aynı zamanda radyoterapi alan ratlar ile radyoterapi öncesi berberin alan ratlar arasında da MDA seviyeleri, SOD ve GPx aktiviteleri bakımından istatistiksel olarak anlamlı farklılık izlendi. Sonuç: Çalışmamızda literatürde ilk defa berberinin radyasyon ile indüklenen tükürük bezi hasarına karşı koruyucu etkisini histopatolojik ve biyokimyasal olarak araştırdık. Sonuç olarak radyasyondan önce kullanılan berberinin tükürük bezlerinde oluşan oksidatif stresi engellediğini ve tükürük bezlerini histopatolojik olarak radyasyon alan gruba oranla istatistiksel olarak anlamlı derecede koruduğunu tespit ettik. Anahtar kelimeler: Berberin, Radyoterapi, Tükürük Bezleri