Türkiye Broiler (Etlik Piliç) Sektöründe Üretim Kümeslerinin Ekonomik Yapısı ve Etkinlik Analizi: Doğu Marmara Bölgesi Örneği.


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2012

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Aslı YENİ

Danışman: Vedat Dağdemir

Özet:

Bu çalışmada, Doğu Marmara bölgesinde broiler üretiminin en yoğun olarak yapıldığı Bolu, Düzce, Kocaeli ve Sakarya illerinde bulunan 122 adet broiler üretim dalının ekonomik yapısı incelenmiş ve teknik, tahsis ve ekonomik etkinlik seviyeleri Veri Zarflama Yöntemi (VZA) ile ölçülmüştür.

Bu çalışma, üretim dalları dört kapasite grubuna ayrılarak yürütülmüştür. Üretim dallarının teknik özellikleri, brüt üretim değeri, üretim masrafı, brüt marj, net gelir ve birim canlı ağırlık maliyetleri değerlendirilmiştir. Ortalama brüt üretim değeri 76 272,08 TL’dir. Brüt üretim değerinin üretim dalı ölçeği arttıkça arttığı, bu nedenle büyük ölçekle çalışmanın daha karlı olacağı belirlenmiştir. Ortalama üretim masrafı 74 376,92 TL, ortalama brüt marj ve net gelir değerleri ise sırasıyla 10 406,65 TL ve 1 758,63 TL ortalama birim canlı ağırlık maliyeti 2,18 TL’dir. Birim canlı ağırlık maliyetinin üretim dalı ölçeği arttıkça azaldığı, genel olarak üretim dalı ölçeği arttıkça kaynakların daha rasyonel kullanıldığı tespit edilmiştir.

Üretim dallarının teknik, tahsis ve ekonomik etkinlikleri Veri Zarflama Yönteminin kullanılarak belirlenmiştir. Veri zarflama analizinin ölçeğe sabit getiri (CRS) metodu ile ölçülmüş ve ortalama teknik, tahsis ve ekonomik etkinlik değerleri sırasıyla %97,40; %84,70 ve  %82,50 bulunmuştur. Bu etkinlik sonuçları üretim dallarında etkinliğin olduğunu göstermiştir. Bulunan bu sonuçların, politika yapıcıların sektör hakkında karar vermeleri açısından yol gösterici olabileceği düşünülmektedir.